Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Nasamympoczątkubardzowyraźnieokreślićnależy,cojest,aconiejestprzedmio-
temtejrozprawy.Zpewnościąniesąnimwszystkieteoretyczno-polityczneodwołania
dokategoriiagonizmu.Jakoniemieszczącasięwgłównymnurcieteoriiagonistycznej
pominiętawanaliziezostałanp.specyficznaodmianaliberalnejfilozofiipolitycznej-li-
beralizmagonistyczny,kojarzonygłówniezmyśląpolitycznąIsaiahaBerlinaiJohna
Graya(Gray,1996,ss.141-168;Szahaj,Jakubowski,2008,ss.127-131).Zpodobnych
przyczynniezostałyuwzględnionetakżeinnenawiązaniadokategoriiagonizmu,
pojawiającesięrównieżwrodzimejliteraturze(Chmielewski,2001),którejautorzy
nieuczestniczylibezpośredniownajistotniejszychdebatachwokółkoncepcjide-
mokracjiagonistycznej.Tym,cozostałopoddanebadaniu,jestnurtanglofońskiej1
normatywnejteoriipolitycznej,określanymianemdemokracjiagonistycznej.Nurt
tennależydoinnegoporządkuintelektualnegoniżteorieempiryczne.Normatywna
teoriapolitycznabliskajestfilozofiipolitycznej,przyczymodteoriiempirycznej
odróżniająskupianiesięnaocenieikrytyceistniejącychinstytucjispołecznych
ipolitycznychwzględemustalonegosystemupożądanychwartości(Klementewicz,
2011,ss.48-56).Teoriaempirycznaprzynależyzkoleidonaukspołecznychupra-
wianychzgodniezwzorcemanalityczno-empirycznym,azatemtakich,którezain-
teresowanesąpoznaniemobiektywnieistniejącej,empirycznieobserwowalnejrze-
czywistości(Krauz-Mozer,2007,ss.34-51).Innymisłowy,teoretycydemokracji
agonistycznejsązainteresowaninietyledeskrypcjąieksplanacjąfunkcjonujących,
demokratycznychrozwiązańinstytucjonalnych,ileichkontestacjązuwaginaprzyj-
mowaneprzezsiebienormyiwartości.Proponowaneprzeznichmodeledemokracji
agonistycznejmieszcząsięzatemnatymsamympoziomie,coinnewspółczesne,
normatywnemodeledemokracji,takiejaknp.deliberatywnyczypartycypacyjny
(Cunnigham,2002;Held,2010)2.
Zastrzecnależy,iżniemożliwejestnawstępieprzedstawienienietrywialnejdefi-
nicjitytułowejkategoriidemokracjiagonistycznej.Jesttaknietylkozewzględuna
fakt,żewramachtegonurtufunkcjonujeszeregkonkurencyjnychsposobówrozu-
mieniaagonizmu,lecztakżezuwaginato,iżproblematycznebyłobypodjęciepróby
zdefiniowaniasamegopojęciademokracji.Dopieroukazanierozwojuopisywanych
teoriiwkontekścieichinspiracjifilozoficzno-politycznych,tradycjimyślowychoraz
związanychznimipolemikdoprowadzićmożedoukazaniaznaczeń,przypisywanych
współcześniepojęciudemokracjiagonistycznej.
1Zasadniczejestwtymzakresiekryteriumjęzyka,wktórymnapisanezostałynajważniejsze
dlaopisywanegonurtupublikacje.Mimoiżnajbardziejznanateoretyczkademokracjiagonistycznej,
ChantalMouffe,jestBelgijką,jejpracesąibyłypublikowanepierwotniewjęzykuangielskim.
2AndrzejAntoszewski,wyróżniającmodelenormatywneiempirycznewspółczesnejdemokra-
cji,wpierwszejztychgrupumieszcza-wzależnościodprzyjętychkryteriów-demokracjębez-
pośrednią,pośredniąikomitetowąorazprotekcyjnąirozwojową.Wramachmodeliempirycznych
demokracjiautortenwskazujedwiegrupy:modeleinstytucjonalneisocjopolityczne.Wramachmo-
deliinstytucjonalnychA.Antoszewskiwyróżnia:demokracjęparlamentarną,prezydenckąisemipre-
zydencjalną,oraz,wedługtypologiiArendaLijpharta-demokracjęwiększościową(westminsterską)
ikonsensualną.Wramachmodelisocjopolitycznych(równieżwodniesieniudoA.Lijpharta)wyróż-
niademokracjęodpolitycznioną,uzgodnieniową(konsocjonalną),zintegrowanąizdezintegrowaną
(Antoszewski,1998,ss.23-27).
6
