Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tradycja,postępicośjeszcze.CzyKonstytucjauratujeKodeks...
21
Piśmiennictwozrobiłojednakwtymzakresiejeszczejedenkrok,dopatru-
jącsięreliktówprawnychtakżewunormowaniachmającychźródłooraz
-zerwanejuż-zaczepienieaksjologiczneinaukowewprawieXIX-wiecz-
nym,zaaplikowanychdopolskiegoporządkuprawnegowwynikuprzed-
sięwzięćjednolicącychsystemprawapolskiegonaproguniepodległości.
Przykłademtakiegoreliktujestinstytucjaubezwłasnowolnienia,oparta
nawzorcuukształtowanymgruboponadstolattemu,natrwałeiniemal
bezżadnychzmianzagnieżdżonawpolskimprawieosobowym,przyno-
szącadzisiajpolskiemuprawodawstwuwstydizażenowanie,zwłaszcza
żejużdawnozostałazwszystkichcywilizowanychsystemówprawnych
wyrugowanaalboconajmniejgruntowniezmodernizowana15.Oilewięc,
jaktwierdziR.Mańko,określenienreliktprawny”możebyćuznaneza
niedoskonałe,bosugerujewyłącznieprzestarzałość,bezaspektunprze-
trwania”prawa(ang.survival),awięczpominięciemjegoswoistejciągło-
ści,która-wróżnymkształcie-zawszewchodziwgrę,tojednaktrafia
onowsednowtedy,gdydotyczycałkiemjużzużytego,niepasującegodo
współczesnościanachronizmu,podtrzymywanegoprzezprawodawcę
wyłączniezpowodówideologicznychalbozewzględunalegislacyjną
ospałośćlubzwykłynihilizm.Wtedyreliktprawnyodpowiadaswemuety-
mologicznemuwzorcowijakounormowaniunopuszczonemu”-np.przez
swójdotychczasowykontekst,źródło,aksjologięiideologicznewsparcie
-awięcverbatimnzostawionemu”(łac.relictus).
3.Wprawiecywilnymprocesowymzasadniczo-znielicznymiwy-
jątkami-niemaobecnierozwiązań,któremożnabyokreślićmianem
reliktówocechachsurvivals,conieoznacza,żeniemawieluunormo-
wańurzeczywistniającychtradycjęiciągłośćprawną,sięgającychdo
przeszłości,azwłaszczadorozporządzeniaPrezydentaRzeczypospolitej
z29.11.1930r.-Kodekspostępowaniacywilnego16,ufundowanegona
najlepszychwzorcachprawaprocesowegoZachodniejEuropyprzeło-
muXIXiXXw.Należyprzytympodkreślić,żeKodekspostępowania
15
J.Gudowski,Ubezwłasnowolnienie-reliktnormatywnyczyprzejawprawnego
obskurantyzmu?[w:]IusetRatio.KsięgaJubileuszowadedykowanaProfesorElżbiecie
Skowrońskiej-Bocian,red.W
.Borysiak,A.Gołaszewska,M.Olechowski,J.Wierciński,
Warszawa2022,s.126.
16
Dz.U.Nr83,poz.651zezm.