Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dyplomatyczną”insłużbękonsularną”.Podziałówwynikałraczejzprzesłanekam-
bicjonalnychiwpolskimMSZwystępowałwniewielkimstopniu.Obakorpusy
byłymocnozintegrowane,naczymzyskiwałaoperatywnośćsłużbzagranicznych.
Polskadysponowałateżjednąustawąregulującądziałalnośćsłużbykonsularnej,
czegonp.niemiałyaniFrancja,aniWielkaBrytania.Aktemtymbyłaustawa
z11listopada1924r.nOorganizacjikonsulatówioczynnościachkonsulów”5.Pre-
cyzyjnieokreślonotamstrukturę,kompetencjeizadaniapolskichkonsulatów,przez
cozyskiwałyonestałypunktodniesieniadlaswoichdziałań.
OdchwiliodrodzeniapaństwapolskiegostosunkikonsularnezNiemcaminabra-
łyszczególnegoznaczenia.Byłotouwarunkowanedwomazasadniczymiprzyczy-
nami:ogromnąliczbąPolakówprzebywającychwRzeszyorazwrogimstosunkiem
Niemcówdotejludnościiodrodzonegopaństwapolskiego.
Jesienią1918r.wNiemczechprzebywałookoło1mlnpolskichrobotników.Byli
tozarównorobotnicysezonowi,którychwybuchwojnyzastałwRzeszy,jakiwy-
wiezienitamjużwtrakciedziałańmilitarnych.PonadtoznajdowałosięwNiem-
czechokoło100tys.Polaków–jeńcówzarmiirosyjskiej,rozlokowanychwwielu
obozach6.Ludziomtymnależałozapewnićopiekęorazumożliwićpowrótdokraju.
Napoczątkulatdwudziestychpoważnymproblememwstosunkachpolsko-niemiec-
kichbyłysprawyopcjiobywatelstwa,atakżetranzytpolskichreemigrantówzZa-
chodu.Wobydwuprzypadkachdochodziłodokonfliktówmajątkowych.Reemi-
granciwracającyprzezNiemcydoPolskibylinapodstawieskomplikowanychpro-
cedurcelnychpozbawianiprzewożonychdewiz,częstokroćdorobkucałegożycia.
Pozakończeniuruchówmigracyjnychidokonaniuopcji,wNiemczechpozostała
dużagrupaPolaków–obywateliniemieckich.Ichliczbęmożnaokreślićbardzo
szacunkowona1200-1800tys.7RokroczniedoNiemiecprzybywałoteżkilkadzie-
siąttysięcypolskichrobotnikówsezonowych,którzyprzezwielemiesięcypracowa-
litamwgospodarstwachrolnych8.Jeślidotychuwarunkowańdodaćjeszczefakt,że
RzeszabyłanajpoważniejszympartneremgospodarczymPolski,tostajesięoczywi-
stym,żewzakresiestosunkówkonsularnychbyłtonajważniejszykierunekdlapol-
skiegoMSZ.ObsługiiwsparciapolskichurzędówoczekiwaływRzeszysetkitysię-
cyrodaków.
OpiekęnadprzemieszczeniamiPolakówpopierwszejwojnieświatowejoraz
nadichlicznymiskupiskamiwRzeszywlatachpóźniejszychnależyrozpatrywać
wkontekścienarastającejwrogościNiemcówwobecPolski.ElityNiemieczniechę-
1111111
5nDziennikUstawRzeczypospolitejPolskiej”(dalej:nDziennikUstawRP”)1924,nr103,poz.
944.
6K.Rose,Wspomnieniaberlińskie,Warszawa1932,s.135;R.Gelles,Domzbiałymorłem.
KonsulatRzeczypospolitejPolskiejweWrocławiu(maj1920-wrzesień1939),Wrocław1992,
s.9.
7J.Jacimirski,LiczebnośćirozmieszczeniePolakówwNiemczechwlatach1920-1939,[w:]
PolacywrepubliceweimarskiejiwIIIRzeszy.MateriałyzseminariumwRucianem26-
-30.04.1964r.,Olsztyn1965,s.22-42.
8PolscyrobotnicysezonowinieprzybywalidoNiemiecwlatach1932-1936(E.Kołodziej,Wy-
chodźstwozarobkowezPolski1918-1939.StudianadpolitykąemigracyjnąIIRzeczpospolitej,
Warszawa1982,s.148).
9
