Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
ROZDZIAŁ1
Innerezerwatypapieskiewkonkretnychsprawachbyłyogłaszanewe
wspomnianychjużbullachPrzyWieczerzyPańskiej,wydawanychprzez
kolejnychpapieży.DlapóźniejszejdziałalnościPenitencjariiApostol-
skiejważneznaczeniemiałponadtorozwójróżnychelementówdoktryny
kanonistycznej,wtymmiędzyinnymizdefiniowaniegrzechu(peccatus)
orazprzestępstwa(crimen),atakżeokreślenieewentualnychróżnic,jakie
mogąistniećmiędzytymipojęciami.PorazpierwszydokonałtegoGra-
cjanwswoimkodeksie,opierającsięnakomentarzuśw.Augustynado
jednegofragmentuDListuśw.PawładoTytusa”.Wliścietymopisywał
oncechy,jakimipowiniensięcharakteryzowaćkandydatnabiskupaoraz
jakichwadniepowinienposiadać.Wśródnichnapoczątkuznalazłosię
stwierdzenie,żenależyustanawiaćtakiegobiskupa,któryniepopełnił
przestępstwa(oportetepiscopumsineessecrimine)
35
.Natejwłaśniepodstawie
Gracjanstwierdził,żeistniejeróżnicamiędzycrimenapeccatus.Przestęp-
stwobowiemuniemożliwiaprzyjmowanieświęceń,natomiastgrzechnie
stanowiwtymzakresieprzeszkody36.ZkońcaXIIipoczątkówXIIIw.
znanijużdwajkardynałowiepenitencjarze,którzyreprezentowalipa-
pieżawsprawachudzielaniadyspens:Janodśw.PawłaorazMikołajde
Romanis.Pierwszymkardynałempenitencjarzembyłwłaśniewspomniany
MikołajdeRomanis[Tusculum],któregodziałalnośćpoświadczonazostała
wpierwszychlatachXIIIw.Penitencjarzemwiększymbyłtakżewspo-
mnianyjużkardynałJanodśw.Pawła
37
.Inaczejmówiąc,jużwczasach
panowaniaInnocentegoIII(1198–1216)wźródłachpapieskichwystępowali
penitencjarze,którzybylikardynałami.WjednymzpismGrzegorzaIX
(1227–1241)znajdujemyinformację,żekardynałMikołajzTusculum,zwany
teżdeRomanis,byłpenitencjarzemtakżezmarłegopapieżaHonoriuszaIII
(1216–1227):NicolausTusculanusep[iscopus]Penitentiariusfel[icis]rec[ecor-
35
Całośćtegofragmentubrzminastępująco:Tt1,7–9:(DOportetenimepiscopumsine
crimineesse,sicutDeidispensatorem:nonsuperbum,noniracundum,nonvinolentum,
nonpercussorem,nonturpislucricupidum:sedhospitalem,benignum,sobrium,justum,
sanctum,continentem,amplectentemeum,quisecundumdoctrinamest,fidelemsermo-
nem:utpotenssitexhortariindoctrinasana,eteosquicontradicunt,arguere.”).
36Natentematpor.P
.Steczkowski,PenitencjariaApostolska,s.54.
37PrzykładydokumentówpoświadczającychichdziałalnośćwczasachpapieżaInno-
centegoIIIpodajeP
.Steczkowski,PenitencjariaApostolska,s.73–75;por.niecoinneustalenia
dokonaneprzezE.Göllera,DiepäpstlichePönitentiarie,s.82–83.