Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
AndrzejGomułowicz
Tosązagadnienianaturyaksjologicznejiprakseologicznej,któretrzeba
rozważyćprzystosowaniuparemiiclaranonsuntinterpretanda.Pozwolą
onewyjaśnić,czyjednoznaczność,którawynikazdanejjednostkitekstu
prawnego,niejestprzypadkiemtylkopozorempewnościprawnej.Może
bowiemstwarzaćzłudneprzekonanie,żedoinnegorozumieniaaniżeli
to,którezostałoukształtowanewwynikurozumieniabezpośredniego,
dojśćniemoże25.
3.Przesłankirozstrzygnięcia–charakter
sędziowskichdylematów
Maksymaiusestarsbonietaequi,którąsformułowałUlpianus,niejest
wyłączniewypowiedziąoznaczeniuretorycznym.Poszukiwaniebo-
wiemodpowiedzinapytanie,cojestwprawiedobrem,acojestzłem,
cowiedziekusłusznościrozstrzygnięcia,dzieliidzielićbędziesędziów.
Analizującokolicznościkonkretnegoprzypadku,adcasum,zwłaszcza
wówczas,gdyrozwiązaniaprawneniesąjednoznaczne,sędziowiemogą
budowaćtezyrozstrzygnięcia,opierającjenaodmiennychprzesłankach.
Towarzyszytemuprzekonanie,żezaprzyjętymsposobemrozumowania
przemawiająsilniejszeracjemerytoryczne,aniżelite,któreprzywołują
cisędziowie,którzyreprezentująinny,odmienny,kierunekmyślenia26.
Sędziaszukasprawiedliwegorozstrzygnięcia,pamiętającołacińskiej
maksymie-doctrinamultiplex,veritasuna(naukjestwiele,prawda
jedna).Mateżnauwadzemaksymę,zgodniezktórąwstosowaniupra-
wanihilestveritatislucedulcius.Sędziowiejednakniesąnieomylni,co
dobrzeoddajewywodzącasiętakżezkulturyjurysprudencjirzymskiej
25
M.Zieliński,Claranonsuntinterpretanda-mityirzeczywistość,s.17:nFaktycznie
tonieparemiaclaranonsuntinterpretandachroniobywatela,lecz:(1)odpowiednio
wysokiemoralesędziegoorazjegorówniewysokawiedzainterpretacyjna,(2)przy
-
jętawnaszejkulturzeprawnejkoniecznośćujawnianiauzasadnieniapostawidecyzji
interpretacyjnychumożliwiającakrytykęzachowaniasięsądu,(3)solidnośćkontroli
instancyjnej”
.
26
T.Romer,M.Najda,Etyka...,s.108-109.
