Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Charakterystykakorpusu
43
wporozumieniuzMinistremb.dzielnicypruskiej75.StanowiskotoobjąłSatur-
ninMrávincsics.Następniepowołanezostałykomendyokręgowe:wPoznaniu,
naczelektórejstanąłpochodzącyzGalicjiWiktorLudwikowski,mającyzasobą
służbęwŻandarmeriiKrajowejiPolicjiKomunalnej,orazwToruniupodko-
mendądotychczasowegodowódcyŻKinspektoraZygmuntaWizy76.Istotnym
krokiemmającymwpływnaskładosobowyprzyszłejpolicjibyłopodporządko-
waniekomendantowiPPb.dzielnicypruskiejkorpusuŻKjakoorganizacjibez-
pieczeństwapublicznego.Wkonsekwencjidoprowadziłotodotego,żewłaśnie
żandarmiwypełniliznacznączęśćetatów.Wwojewództwiepoznańskimbyło
ichponad1000,awpomorskimokoło900.Wpolicjisłużylirównieżreemigran-
cizNiemiec,główniegórnicyzWestfalii.Pozatymprzedstawicieleinnychza-
wodówrobotniczych,rzemieślnicyichłopi77.
Następnyetapzwiązanybyłzprocesemprzejmowaniawojewództwwschod-
nich78.Wtymprzypadkumieliśmydoczynieniazkoniecznościąoddelegowa-
niawyższychfunkcjonariuszygłówniezwojewództwcentralnych.Dotyczyło
UrzędowyMinisterstwab.DzielnicyPruskiej”(dalej:nDzUMbDP”),1920,nr13,poz.114;Roz-
porządzenieowprowadzeniuustawyzdnia24lipca1919r.opolicjipaństwowej(DziennikPraw
nr61,poz.363)dob.dzielnicypruskiej,nDzUMbDP”
,1920,nr31,poz.264;por.Organizacjain-
stytucjipolicyjnychwIIRzeczypospolitej1918-1926.Wybórźródełidokumentów,oprac.A.Misiuk,
A.Pepłoński,Szczytno1994,s.95-96;Rozporządzeniewykonawczedorozporządzeniazdnia11
czerwca1920r.owprowadzeniuustawyopolicjipaństwowejzdnia24lipca1919r.,nDzUMbDP”
,
1920,nr34,poz.309.ProceswprowadzaniaorganizacjiPPnaobszarWielkopolskiiPomorzatrwał
do1921r.27majazlikwidowanoKomendęPPb.dzielnicypruskiej,aKomendyOkręgowePPwPo-
znaniu(okręgXIPP)iToruniu(okręgXIIPP)zostałycałkowiciepodporządkowaneKGPPwWar-
szawie.Zob.Rozporządzeniewprzedmiociezmianyrozporządzeniazdnia11czerwca1920r.(Dz.
Urzęd.Nr31poz.264)owprowadzeniuustawyzdnia24lipca1919r.opolicjipaństwowej(Dz.Praw
nr61poz.363)dob.dzielnicyruskiej,nDzUMbDP”1921,nr19,poz.132.
76Rozkaznr6DowództwaKorpusuŻKb.DzielnicyPruskiejwPoznaniuz21VI1920r.,APByd-
goszcz,OKPPwToruniu,sygn.13,k.28-29;J.Kutta,PolicjawPolsceOdrodzonej.Wielkopolska
iPomorze1918-1922.Geneza-organizacja-funkcjonowanie,Bydgoszcz1994,s.46;M.Gajewski,
BraciaBronisławiWiktorLudwikowscy-inspektorzyPolicjiPaństwowejIIRzeczypospolitej,nZe-
szytNaukowyMuzeumWojskawBiałymstoku”
,2000,z.14,s.169;E.Rogowska,WiktorLudwi-
kowski(1886-1959),nSzkiceKędzierzyńsko-Kozielskie”
,2004,nrIX,s.169-172;B.Sprengel,Wiza
(Wize)Zygmunt(1886-1937),[w:]Toruńskisłownikbiograficzny,podred.K.Mikulskiego,t.II,To-
ruń2000,s.271-272.
77SpisbyłychżandarmówIIBrygadyŻKprzejętychprzezPPnaPomorzuobejmuje877osób,któ-
rezostałymianowaneniższymifunkcjonariuszami.Brakinformacjiowyższychfunkcjonariuszach.
Zob.SpisbyłychżandarmówIIBrygadyŻKprzejętychprzezPP
,APBydgoszcz,OKPPwToruniu,
sygn.1,k.94-109;por.J.Kutta,op.cit.,s.60,75,111;B.Sprengel,PolicjaPaństwowawToruniu
(1920-1939),Toruń1999,s.47-49.
78Wstyczniu1921r.weszłowżycierozporządzenieopowołaniukomendokręgowychwŁucku
(okręgXIIIPP),wBrześciunadBugiem(okręgXIVPP)iwNowogródku(okręgXVPP).Zob.Roz-
porządzenieMinistraSprawWewnętrznychzdnia13grudnia1920rokuwprzedmiocierozciągnięcia
mocyobowiązującejustawyopolicjipaństwowejzdnia24lipca1919r.(nr61,poz.363,DzPPPzr.
