Kościoły Krakowa

Józef Szymon Wroński

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-891-2189-9

DOI:

Wydawnictwo:

AWF Kraków

Rok wydania:

2010

Liczba stron:

614

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Wroński, Józef Szymon. Kościoły Krakowa. Red. . Kraków: AWF Kraków, 2010, 614 s. ISBN 978-83-891-2189-9

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Wroński, J.S.

T1 Kościoły Krakowa

PB AWF Kraków

PP Kraków

YR 2010

SN 978-83-891-2189-9

Bibliografia BibTex:

@Book{ 92111, author = "Wroński, Józef Szymon", editor = "", title = "Kościoły Krakowa", publisher = "AWF Kraków", year = "2010", address = "Kraków", isbn = "978-83-891-2189-9" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Wroński, Józef Szymon

ED -

TI - Kościoły Krakowa

PB - AWF Kraków

CY - Kraków

PY - 2010

SN - 978-83-891-2189-9

ER -

Netografia (standard APA):

Wroński, Józef Szymon. Kościoły Krakowa [baza danych online] Kraków: AWF Kraków, 2010 [dostęp: 23 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/koscioly-krakowa-jozef-szymon-wronski-92111.

PRL, Kraków, Kościoły, architektura sakralna

Niniejsza praca jest próbą naukowego opisu kościołów rzymskokatolickich Krakowa zbudowanych w latach 1945–19891. Jej ramy czasowe wyznaczają wydarzenia historyczne od zakończenia II wojny światowej aż po powstanie III Rzeczypospolitej. Celem...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-891-2189-9

DOI:

Wydawnictwo:

AWF Kraków

Rok wydania:

2010

Liczba stron:

614

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

WPROWADZENIE9
Stan badań17
Wydawnictwa i czasopisma fachowe17
Monografie naukowe i koncepcje odautorskie23
Monografie popularne i popularnonaukowe25
Prasa codzienna, tygodniki i miesięczniki28
Wydawnictwa i prasa zagraniczna33
1. ZARYS DZIEJÓW BUDOWY KOŚCIOŁÓW NA TLE ÓWCZESNEJ SYTUACJI SPOŁECZNO-POLITYCZNEJ W KRAJU41
1.1. Od zakończenia II wojny światowej do ewolucji solidarnościowej (19451980)41
1.2. Od ewolucji solidarnościowej do powstania III Rzeczypospolitej (19801989)75
2. CHARAKTERYSTYKA: KALENDARIUM, OPIS I ANALIZA KOŚCIOŁÓW87
2.1. Wznowienie budowy kościoła pw. Matki Bożej Dobrej Rady w Prokocimiu - 1945/48-1957 ul. Prosta [il. 5]88
2.1.1. Przebudowy, rozbudowy, dobudowy w latach 1958-1961/63103
Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, Pychowice, ul. Wzgórze 33 [il. 16]103
Kościół pw. Chrystusa Króla, Przegorzały, ul. Zaskale 1 [il. 20]107
Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego, Bronowice Małe, ul. Pod Strzechą 16 [il. 24]111
2.1.2. Budowa kościoła pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Nowej Hucie-Bieńczycach (1967-1977), ul. Obrońców Krzyża 1 [il. 36]116
2.2. Przebudowy (obudowy), rozbudowy, dobudowy - ciąg dalszy (1970-1976)131
Kościół pw. Najświętszego Imienia Maryi, oo. Pijarów, Rakowice, ul. Mirosława Dzielskiego 1 [il. 42]131
Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, oo. Franciszkanów-Reformatów, Azory, ul. Chełmońskiego 41 [il. 45]134
Kościół pw. Boskiego Zbawiciela, Księży Salwatorianów, Zakrzówek, ul. św. Jacka 16 [il. 51]139
Kościół pw. Pana Jezusa Dobrego Pasterza, Prądnik Czerwony, ul. Dobrego Pasterza 1, 4 [il. 57]141
Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, Łagiewniki, ul. Stanisława Millana 13 [il. 62]144
Kościół pw. Stygmatów św. Franciszka z Asyżu, oo. Franciszkanów-Reformatów, Bronowice Wielkie, ul. Ojcowska 1 [il. 67]148
Kościół pw. MB Nieustającej Pomocy, Mydlniki, ul. Hemara 1 [il. 74]151
Kościół pw. Zmartwychwstania Pańskiego, Księży Zmartwychwstańców, Wola Duchacka, ul. Szkolna 4 [il. 84]156
2.3. Budowa kościoła pw. św. Maksymiliana Marii Kolbego w Nowej Hucie-Mistrzejowicach (1976-1983), osiedle Tysiąclecia 86 [il. 88]159
2.4. Okres przedsolidarnościowy (1977-1980)169
Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, Bieżanów, ul. ks. J. Popiełuszki 35 [il. 94]169
Kościół pw. św. Jadwigi Królowej, Krowodrza, ul. Łokietka 60 [il. 98]174
2.5. Od ewolucji solidarnościowej do początku III Rzeczypospolitej (1980-1989) 183 Kościół pw. św. Brata Alberta - Ecce Homo, Prądnik Czerwony, ul. Woronicza 10 [il. 104]183
Kościół pw. Miłosierdzia Bożego, Wzgórza Krzesławickie 1a [il. 108]187
Kościół pw. Matki Boskiej Fatimskiej, Osiedle Podwawelskie, ul. Komandosów 18 [il. 114]194
Kościół pw. NMP Matki Kościoła, osiedle Prądnik Biały, ul. Pasteura 1 [il. 118]198
Kościół pw. Najświętszej Rodziny, Bieżanów Nowy, ul. Aleksandry 1 [il. 126]204
Kościół pw. św. Jana Kantego, Bronowice Nowe - Osiedle Widok, ul. Jabłonkowska 18 [il.129]210
Kościół pw. Miłosierdzia Bożego, Prokocim Nowy, ul. Kurczaba 5 [il. 135]214
Kościół pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny, Rybitwy, ul. Półłanki 100 [il. 142]220
Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, Sidzina, ul. Mieczysława Wrony 104 [il. 148]225
Kościół pw. św. Stanisława BM, Dąbie, ul. Półkole (urząd parafialny - Zwycięstwa 21) [il. 153]228
Kościół pw. św. Stanisława BM, Kantorowice, ul. Kantorowicka 122 [il. 161] 233 Kościół pw. św. Jana Chrzciciela, Prądnik Czerwony, ul. Dobrego Pasterza 117 [il. 164]236
Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej, Nowa Huta - Osiedle Szklane Domy 7 [il. 169]240
Kościół pw. św. Brata Alberta, Nowa Huta - osiedle Na Lotnisku 14, 63 [il. 174] 250 Kościół pw. MB Ostrobramskiej - osiedle Wieczysta, ul. J. Meissnera 20 [il. 179]255
Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy, Bielany, ul. Księcia Józefa 176 [il. 189]262
Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, Kurdwanów, ul. Witosa 9 [il. 191]265
Kościół pw. MB Saletyńskiej - osiedle Cegielniana, ul. Cegielniana 43 [il. 199]270
3. WYNIKI ANALIZ277
3.1. Podsumowujące ujęcie dziejów budowy kościołów Krakowa w czasach PRL277
3.1.1. Metody systemu komunistycznego stosowane przeciw budownictwu sakralnemu287
3.2. Proces inwestycyjny w budowaniu kościołów292
3.2.1. Materiały296
3.2.2. Konstrukcje301
3.3. Kontekst urbanistyczny - usytuowanie kościołów301
3.4. Rzuty - różnorodność kształtów306
3.5. Dyspozycja wnętrza; części składowe312
3.5.1. Prezbiterium318
3.5.2. Transept319
3.5.3. Kaplice, zatoczki kaplicowe, empory320
3.5.4. Sklepienia, stropy, kopuły321
3.5.5. Okna, świetliki, przeszklone szczyty, prześwity323
3.6. Bryła kościoła: elementy składowe327
3.6.1. Schody, wejście, podcienia331
3.6.2. Fasada, elewacje boczne333
3.6.3. Wieża334
3.6.4. Dach338
3.6.5. Detal340
3.7. Wyposażenie i wystrój343
3.7.1. Ołtarz344
3.7.2. Tabernakulum345
3.7.3. Witraż346
3.8. Motywy sprzyjające sacrum347
3.8.1. Motywy lokalne - swojskie i „rodzime"359
3.8.2. Motywy popularne i „obce"361
3.9. Symbolika363
3.10. Typ w architekturze374
4. KOŚCIOŁY KRAKOWA NA TLE PRĄDÓW IDEOWO-ARTYSTYCZNYCH379
4.1. Prądy, nurty i idee architektury sakralnej po II wojnie światowej379
4.1.1. Powrót do tradycjonalizmu - historyzm przetworzony379
4.1.2. W ramach tradycjonalizmu - redukcyjny „styl" swojski383
4.2. Modernizm w obliczu reformy liturgicznej i zmian soborowych387
4.2.1. Nurt rzeźbiarski-antyracjonalny389
4.2.2. Rzeźbiarskość - archirzeźba; dążenie do jednoprzestrzenności391
4.3. Modernizm i jego przemiany396
4.3.1. Modernizm klasyczny396
4.3.2. W poszukiwaniu indywidualnych rozwiązań397
4.3.3. Modernizm ekspresyjny - kościoły „namiotowe"399
4.3.4. Na pograniczu architektury ekspresyjnej, organicznej i strukturalnej403
4.3.5. Modernizm przekształcony - maniery(sty)czny, High Technology406
4.3.6. Nurt rzeźbiarski - ciąg dalszy - wariacje na jego temat413
4.3.7. Oksymoron w architekturze: zamknięty (na świat) - otwarty (na niebo)418
4.4. Postmodernizm - przywracanie świata utraconego422
4.4.1. W stronę komunikatywności: odniesienia do średniowiecza, barokui klasycyzmu426
4.4.2. Od „stylu opływowego" (rzut kolisty, spiralny) po „ekspresyjny" (rzut wycinka koła)434
4.4.3. Nowy regionalizm444
4.4.4. Neomodernizm i dekonstruktywizm448
ZAKOŃCZENIE455
ZUSAMMENFASSUNG473
INDEKS SKRÓTÓW477
Archiwa parafialne (kroniki parafialne ww. kościołów)479
BIBLIOGRAFIA479
Źródła archiwalne479
Albumy, atlasy, encyklopedie, leksykony, przewodniki, słowniki480
Źródła drukowane: dokumenty480
Prace niepublikowane (magisterskie, doktorskie oraz inne)483
Opracowania monograficzne poszczególnych parafii i kościołów Krakowa484
Opracowania monograficzne parafii i kościołów innych miast i miejscowości485
Opracowania teoretyczne: ogólne i szczegółowe486
Czasopisma502
Rozprawy, artykuły: w rocznikach, periodykach, kwartalnikach, tygodnikach502
Niektóre wybrane strony internetowe513
INDEKS WAŻNIEJSZYCH POJĘĆ I TERMINÓW515
INDEKS NAZWISK519
INDEKS MIEJSCOWOŚCI537

1.ZARYSDZIEJÓWBUDOWYKOŚCIOŁÓW

NATLEÓWCZESNEJSYTUACJI

SPOŁECZNO-POLITYCZNEJWKRAJU

Dziejebudowykrakowskichkościołówpowstałychwlatach1945–1989sąbar-

dzobogate,złożone,częstodramatyczne.Czasemtrudnouwierzyć,jakzawiły-

midrogamidochodziłyposzczególneparafie,ośrodkiduszpasterskie,zgromadzenia

zakonnedoswoichwyczekiwanychświątyń.Owatrudnadrogabudowykościołów

natleówczesnejsytuacjispołeczno-politycznejwkrajujesttematemniniejszegoroz-

działu1,gdyżjakstwierdziłJanPawełII:DTrzeba,abytepokoleniawiedziały,jakroz-

poczynaliścieiśćkutemukościołowi,gdyonjeszczenieistniał”2.

1.1.OdzakończeniaIIwojnyświatowej

doewolucjisolidarnościowej(1945–1980)

Wolnośćbudowaniaświątyńbyłazawsze

znamieniemprawdziwejwolnościwyznania.

(kard.StefanWyszyński)

PozakończeniuIIwojnyświatowejPolskazewzględówgeopolitycznychznala-

złasięwsferzedominacjiZwiązkuRadzieckiego3,któregostosunekdoKościołaka-

tolickiegobyłzdecydowaniewrogi4.Nowyustrój,narzuconyPolscesiłą,próbując

sięzakorzenić,różnymisposobamipozyskiwałludzi,aKościółusiłowałuzależnić,

zneutralizowaćlubodizolowaćodspołeczeństwa.Rozpoczęłasięideologicznawalka

oduszePolaków5,zwłaszczaomłodepokolenia.Kościół,jakopraktyczniejedynaide-

owaipermanentnaopozycjatotalitarnejwładzy,stanąłwobecnowychwyzwań,które

stawiałprzednimiprzeciwnikwcielającywżycieateistycznądoktrynękomunizmu,

Wtymrozdzialezwróconouwagęjedynienaniektórewybranezagadnienia,gdyższerszepotrak-

towanietejproblematykiwymagałobyodrębnejpublikacji.

ZhomiliiJanaPawłaIIwygłoszonejwdniukonsekracjikościoławMistrzejowicach.Cyt.za:

S.K.Szumal,B.Frydel,o.c.,s.3.

Praktyczniejużdużowcześniej,boodinstalacjirządulubelskiegoiwydaniaPKWN(1944)oraz

konferencjiwJałcie(1944)iPoczdamie(1945).

M.Tacitus,WatykaniKościółpolskiwobliczunowejsytuacjipolitycznej,Źo,nr22(648)

z30V2004,s.30.

MinistersprawzagranicznychPolskiJózefBeckmiałpowiedzieć:DJeślinapadnąnanasNiemcy

stracimywolność,jeśliRosja,stracimyduszę”.Za:AudycjaPolskiegoRadiaProgramInadanawdnia

30sierpnia2009,ogodz.17.45.

Brak wyników

Kościoły Krakowa

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra