Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Paredrosispiritusfamiliaris
2.DAIMONIONIGENIUS
43
Kulturaantykuuznaławięcistnieniedemonów–zarówno
tychdobrych,jakizłych–zakonieczność,aichprzemożny
ibezpośredniwpływnażyciemieszkańcówZiemizaniemal
bezspornyfakt.Uważano,żebezichobecnościwszechświat
przestałbytworzyćharmonijnąkosmicznącałośćiżeichpo-
średnictwołączyłowszystkich–bogów,ludziorazsamedemony
–wwielkąwspólnotęistotobdarzonychrozumem9.Starożytna
wizjaświatazakładałatakżeistnieniejeszczebliższej,boindy-
widualnej,relacjipomiędzydemonamialudźmi,którymodich
narodzinażpośmierć,każdemuzosobna,miałatowarzyszyć
duchowaistota,zgreckazwanadaimonionem,któregoRzymia-
nieznalipodmianemgeniusza(genius).Bezwątpienianajsłyn-
niejszymosobistymduchemstarożytnościbyłdemonSokratesa,
opisanyprzezPlatonajakoniewidzialnaboskasiła,zktórąjego
mistrzoddzieckanieprzestawałsiękomunikować.„[J]akeścieto
nierazodemniesłyszeli–mówiłSokrates–mamjakieśbóstwo,
jakiegośducha,oczymiMeletosnażartwswoimoskarżeniu
pisze.Toumnietakjużodchłopięcychlat:głosjakiśsięodzy-
wa,ailekroćsięzjawia,zawszemicośodradza,cokolwiekbym
przedsiębrał,aniedoradzaminigdy”10.Plutarchtwierdził,że
Sokratesmógłzawszeliczyćnawyznaczonegomuprzezbogów
przewodnika,któryostrzegałprzedprzyszłymizdarzeniami
iskutkamiteraźniejszychdecyzji.Chcącdaćprzykładdziałania
daimoniona,Plutarchprzytoczyłanegdotęotym,jakSokra-
tes,idącprzezmiastozgrupąznajomych,naglesięzatrzymał,
stałdłuższąchwilęwmilczeniu,poczymzawrócił,mówiąc,że
wytłumaczyć„niestosowność”niektórychreligijnychrytówimagicznych
ceremonii,potępianychwstarożytnymświecie,zwłaszczawkręgach
filozofów,zaprymitywizmimoralnąniedoskonałość.Łatwiejteżbyłowiną
zazłoobarczaćniebogów,leczistotyodnichniższe.
9Plutarch,Ozamilknięciuwyroczni,10,dz.cyt.,s.361.
10Platon,ObronaSokratesa,31D,przeł.WładysławWitwicki(Lwów–
Warszawa:Książnica-Atlas,1929),s.49.
