Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Traktatpokojowywszedłwżycie10stycznia1920r.Władzepolskieoficjalnieobjęły
wschodniączęśćdotychczasowegopowiatuzłotowskiego,tworzączniejnowypowiat
sępoleński.Polscymieszkańcyzachodniej–niemieckiejczęścipowiatupewnenadzieje
wiązalijeszczezdziałalnościąMiędzynarodowejKomisjiGranicznej,którawytyczając
granicęwtereniemogładokonaćniewielkichzmian.Dnia20lutego1920r.PRL
wystosowałamemoriałdotejkomisji,porazkolejnydomagającsięprzyłączeniatakże
zachodniejczęścipowiatudoPolski28.Wdniach1-3marca1920r.przedstawicieleko-
misjiprzebywaliwKrajenceiZłotowie,gdziePolacyzorganizowalidemonstrację29.
Wlipcu1920r.odbyłasięwSpakonferencjaszefówrządówEntentywsprawieoce-
nywykonywaniaprzezNiemcytraktatupokojowego.PRLwysłałatamdelegacjędla
wyjednaniauwielkichmocarstwzgodynaprzyłączeniezachodniejczęścipowiatudo
Polski.WskładdelegacjiwchodziliAntoniJasiek,ŁucjanPrądzyński,właścicielziemski
zeSkarpykołoSępólnaKrajeńskiego,iBolesławMarchlewski,członekNRLipublicysta
zPoznania.Niewielejednakwskórali,gdyżsytuacjaPolskinakonferencjibyłabardzo
trudna.PolskadelegacjamusiałazabiegaćopomocEntentywwojniesowiecko-polskiej.
PrzewodniczącypolskiejdelegacjiStanisławPatekporadziłzłotowskimdelegatom,aby
udalisiędoParyżaitamprzedstawilisprawęRadzieAmbasadorów,którejpodlegała
MiędzynarodowaKomisjaGraniczna.TakżewParyżudelegaciniewieleuzyskali.Przy-
jąłichjedynieprzewodniczącyMiędzynarodowejKomisjiGranicznejgen.Charles
Dupont,któryoświadczył,żesprawęwymianyterytoriównależyzałatwićwbezpo-
średnichpertraktacjachpolsko-niemieckich.Wpaździerniku1920r.wyjechalidoWar-
szawyAntoniJasiekiks.JanNoryśkiewiczjakodelegaciPRL.Mieliporazkolejny
wpłynąćnapolskirząd,abypodjąłwtejsprawiepertraktacjezNiemcami.Uzyskano
jedynieodpowiedź,żesprawataniebędziepodnoszonaprzedplebiscytemnaŚląsku.
PoplebiscyciePRLzłożyła21marca1921r.kolejnymemoriałwWarszawie.Wysiłkite
spełzłynaniczym,gdyżrządniemieckiodmawiałrozmów30.
Sprawabyłaprzegrana.PRLzostałarozwiązana,ajejczołowidziałaczewyje-
chalidoPolski:JanKoczorowski,ks.LeonPellowskiijegowikariuszks.LeonKo-
złowski,AlojzySobierajczyk,któryzostałpierwszympolskimburmistrzemChojnic,
ijegobratStanisław,AntoniJasiek,AntoniStypa,adwokatLeonPyttlik,któryzo-
stałprezesemSąduOkręgowegowChojnicach,iwieluinnych,mniejznanych.
SprzedalimajątkiziemskieiwyjechalidoPolski,opróczJanaKoczorowskiego,także
JakubKatlewskizeStawnicy,MatuszewskizMarianowaiStefanSmolińskizFran-
ciszkowa.Polskawielkawłasnośćwłaściwieprzestałaistnieć,aZłotówpowyjeź-
dzieznacznejczęścipolskiejinteligencjistałsięmiastembardziejniemieckim31.
1111111
28MemoriałRadyLudowejdlapowiatuzłotowskiego(częśćzachodnia)doKomisjiGranicznej
z20II1920r.,[w:]ŹródładodziejówPolakówwMarchiiGranicznejwlatach1919-1945,red.iopr.
J.Benyskiewicz,wybórJ.Benyskiewicz,W.Lemiesz,J.Wąsicki,ZielonaGóra1967,s.25-27.
29WizytaMiędzysojuszniczejKomisjiGranicznejwZłotowie1III1920r.,[w:]Materiałyźró-
dłowedodziejówZiemiZłotowskiej,opr.M.Chołodowska,Złotów2001.
30Z.Dworecki,Społeczeństwopolskie...,s.79;A.Jasiek,Lattemu40...,s.9-11.
31J.Staszewski,Ziemiazłotowska...,s.116;A.Jasiek,Lattemu40...,s.12;H.Zieliński,Polacy
ipolskośćZiemiZłotowskiejwlatach1918-1939,Poznań1949,s.71.
15
