Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Narodzinyw1980r.ruchuspołecznegonSolidarność”stworzyłofundamentalnąprze-
słankędlarozpoczęciaprocesuzasadniczychprzemianpolitycznych,austaleniaprzyjęte
przyOkrągłymStolewytyczyłykierunekprzemianustrojowychpolegającynaprzechodze-
niuodmonolitycznegosytemupolitycznegouwarunkowanegozasadąkierowniczejroli
partii,dosytemuopartegonapluralizmiepolitycznymidemokracjiparlamentarnej.Proces
tenznalazłswójwyrazistabilizacjęwnowejKonstytucjiRPzdnia2kwietnia1997r.
Spośródcharakterystycznychcechprocesuprzemianpolitycznychnauwagęzasługuje
nurt,którymożebyćokreślonyjakoinstytucjonalny.Jegogłównątreściąbyłoodchodzenie
odkonstrukcjiaparatupaństwowegoopartejnazasadziejednościwładzyizmierzanie
doprzyjęciastrukturyiorganizacjiwładzypublicznejwyrażającejzasadętrójpodziału
władz.Procesowitemutowarzyszyłoprzedewszystkimpowstawanienowychinstytucji
ustrojowych,awtymrównieżorganówpaństwowychniemieszczącychsięwkonstruk-
cjitrójpodziałuwładz.Widocznebyłytakżeistotneprzekształceniawpozycjiustrojowej
ikompetencjachinstytucjiwcześniejistniejących.
Jaksięwydajenajbardziejznacząceprzemianyinstytucjonalneprzyniosłakwietniowa
zmianaustawyzasadniczejdokonanaw1989r.,kiedytoprzedewszystkimpowstałSenat
orazinstytucjaPrezydenta.NarodziłasięjednakrównieżKrajowaRadaSądownictwa,
pierwszanrada”,czylipierwszyspośródkilkunowych,powstałychtakżewpóźniejszych
latachorganówpaństwowych,powoływanychdowykonywaniakompetencjiodzwiercied-
lającychzasadniczeprzemianywpolskimsystemieustrojowym.Cechycharakterystyczne
tychorganówtozwłaszczaniezależnośćodrząduoraztrybkształtowaniaskładuosobo-
wegoopartynaudzialeSejmu,Senatuigłowypaństwa.
Nienależyjednakpomijaćznaczącegonatężeniazmianinstytucjonalnychmających
miejsceprzed1989r.Możnauznać,żezostałyonezapoczątkowaneprzezdwawydarze-
niaz1980r.Byłotopowołanie,choćwdrodzeustawyzwykłej,NaczelnegoSąduAd-
ministracyjnegoorazzasadniczazmianakonstytucyjnegousytuowaniaNajwyższejIzby
Kontroli.Sferanowychorganówpaństwowychzostajeznaczącorozszerzonaw1982r.,
kiedytodoprzepisówustawyzasadniczejwprowadzonezostająTrybunałKonstytucyj-
nyiTrybunałuStanu.KolejnynowyorgantoRzecznikPrawObywatelskichutworzony
ustawąz1987r.Namocygrudniowejnowelikonstytucjizkońcem1989r.prokuratura
stajesiępodległaministrowisprawiedliwości.Kolejnanowelizacjaustawyzasadniczejdo-
konanawiosną1990r.tworzy,choćtylkonapoziomiegminnym,instytucjęsamorządu
terytorialnego.
OstatnianowelizacjaKonstytucjiPRLz1952r.dokonanajesienią1992r.rozszerzy-
łastrukturęaparatupaństwowegooKrajowąRadęRadiofoniiiTelewizji,powołanądo
staniannastrażywolnościsłowa,realizacjiprawaobywatelidoinformacjiorazinteresu
społecznegowradiofoniiitelewizji”.Tymsamympowstałcałkowicienowyiniezależnyod
rząduorganmającyzazadanieprzedewszystkimukształtowaniepluralistycznegosystemu
mediówelektronicznych.Zadaniebezwątpieniafundamentalnedlaprocesudemokratycz-
nychprzemianustrojowychwPolsce.Jednakżepowstałnietylkonowyorganpaństwowy,
–9–
