Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
J.Wnęk,Krakowskieśrodowiskohistoryczne1815-1860,Kraków2008
ISBN:978-83-7850-312-5,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2008
24
Tendencjerozwojowehistoriografiipolskiejwlatach1815-1860
Historiinowożytnejdotyczyłytakżepracebadawczepoznańskiego
uczonego-JędrzejaMoraczewskiego96.DziełemjegożyciabyłyDzieje
RzeczypospolitejPolskiej(t.1-9,1843-1855).Studiumtokończącesięna
opisieabdykacjiJanaKazimierza,niebyłojednaktwórcze.Stanowiło
wdużejmierzekompilacjęopracowańinnychhistoryków.
WWarszawiezinspiracjiTowarzystwaPrzyjaciółNaukdziejeno-
wożytnebadałMichałKrajewski-znanydziałaczoświatowy97-oraz
KajetanKwiatkowski98.WynikiemstudiówKrajewskiegobyłodzieło
(wydanepośmiertnie)pt.DziejepanowaniaJanaKazimierzaodroku
1656dojegoabdykacjiwroku1668(t.1-2,1846).Autorskoncentrował
sięwnimprzedewszystkimnawydarzeniachpolitycznychimilitar-
nych.ZkoleiKwiatkowskinapisałrozprawęDziejenarodupolskiego
zapanowaniaWładysławaIV,królaPolskiego(1823).Wtejmonografii,
podobniejakwpracyKrajewskiego,zostałyuwydatnionewydarzenia
ocharakterzepolitycznymorazmilitarnym.
Badanianadhistoriąnowożytnąprowadzonorównieżnaemigracji.
NajdoskonalszymdziełemztejgrupypiblikacjibyłasyntezadziejówPolski
Lelewelapt.UwaginaddziejamiPolskiiludujej(1844).Lelewelowskąmyśl
historycznącechowałoptymizm,republikanizm99iliberalizmreligijny.
Podsumowując,należypodkreślić,żewhistoriografiiokresu1815-
-1860poziomposzczególnychpublikacjibyłzróżnicowany.Pisanoza-
równogłębokierozprawy,jakiprace,którenieopierałysięnabada-
niachźródłowych,leczstanowiłybezkrytycznekompilacje.Ważnejest
jednakto,żewbadaniachwrazzupływemczasunastępowałpostęp.
Prężnadziałalnośćedytorskaprzyczyniłasięwistotnymstopniudopo-
znaniapomnikówprzeszłości,doskonaliłsięwarsztatbadawczy,coraz
lepiejrozumianoprocesdziejowy.Następowałounaukowieniehistorio-
grafiipolskiej.PodejmowanoprzedewszystkimbadanianadhistoriąPol-
ski,natomiastdziejamipowszechnymizajmowanosięwograniczonym
stopniu.Trzebajednakstwierdzić,żehistorięojczystąrozpatrywano
częstonatledziejówpowszechnych.Badaniahistoryczneipublikacja
rozprawdotyczącychtejtematykiodegrałyistotnąrolęwpodtrzymywa-
niuświadomościnarodowejspołeczeństwapolskiego.
96S.Kieniewicz,MoraczewskiJędrzej(1802-1855),PSB,t.21,s.684-689;M.Motty,Przechadz-
kipomieście,oprac.Z.Grot,Warszawa1957;A.Piechowiak,JędrzejMoraczewskijako
księgarziwydawca,„RocznikiBiblioteczne”1966,nr1-2;idem,JędrzejMoraczewskiijego
działalnośćnapoluoświatyikultury,„PrzeglądHistoryczno-Oświatowy”1968,nr3.
97E.Rabowicz,KrajewskiTadeuszh.Jasieńczyk,wzakonieDymitr(1746-1817),PSB,t.15,
s.105-107;I.Łossowska,RolaM.D.Krajewskiegowedukacjiobywatelskiejpolskiego
Oświecenia[w:]WkładpijarówdonaukiikulturywPolsceXVII-XIXw.,red.I.Stasiewicz-
-Jasiukowa,Warszawa1993.
98B.Krakowski,KwiatkowskiKajetan(1770-1852),PSB,t.16,s.356-359.
99F.Bronowski,Ideagminowładztwawpolskiejhistoriografii.(Genezaiformowaniesięsyn-
tezyrepublikańskiejJ.Lelewela),Łódź1969.
