Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.WSTĘP
1.1.Anatomiaifizjologiaplamki
Wzrokjestdominującyminajlepiejwykształconymzmysłemczłowieka.Oczami
człowiekodbieraaż80%wszystkichinformacjiootaczającymświecie,anajważniejszą
częściąokaludzkiegoodpowiedzialnązajegoprecyzyjnewidzeniejestplamka.Plamka
(łac.macula)–centralnaczęśćsiatkówki–toobszardnaokamającyokoło5,5mm
średnicy.PorazpierwszyopisałjąpodkoniecXVIIIwiekuwłoskiokulistazMediolanu
FrancescoBuzzi[1].Przedstawiłonplamkęjakoobszardnaokaożółtawymzabarwie-
niuzcentralnymzagłębieniem,zlokalizowanyskroniowoodtarczynerwuwzrokowego.
Dzisiajwiadomo,iżżółtabarwaplamkipochodziodksantofilu–pigmentuzawierające-
gokarotenoidy,takiejak:luteina,zeaksantynaimezozeaksantyna,osilnychwłaściwoś-
ciachantyoksydacyjnych,dlategoteżwstarejanatomicznejnomenklaturzetenobszar
siatkówkinazywano„plamkążółtą”(łac.maculalutea)[2].
Plamkatoobszarsiatkówkionajwiększejrozdzielczościwidzenia.Jejprawidłowa
budowaorazfunkcjonowaniedecydująonajważniejszychczynnościachokaludzkiego,
jakimisą:ostrośćwidzenia,rozpoznawaniekształtów,widzeniebarwneorazpoczucie
kontrastu[3].
Anatomicznepunktyorientacyjneplamkitodołek,dołeczek,pępekorazdołkowa
strefabeznaczyniowa[4,5].Dołekśrodkowyjestcentralniepołożonymzagłębieniem
plamkiimaśrednicęokoło1,5mm.Wcentrumdołkaznajdujesięzagłębienieośred-
nicyokoło0,35mm.Jegocentrumtomałedodatkowezagłębienie(pępek–umbo),
widocznepodczasoglądaniadnaokajakoreflekszdołeczka(ryc.1).Wrazzwiekiem
stajesięonfizjologiczniecorazmniejwyraźny,ażzanikacałkowicie,natomiastuosób
młodychutratategorefleksulubjego„rozmycie”możebyćpierwszymobjawemuszko-
dzeniaplamki.Wartozaznaczyć,żezagłębieniecentralnewdołkujeststrukturą,która
ewolucyjnierozwinęłasiędopierounaczelnych.Centralnyobszardołkazajmujestrefa
awaskularna,zaopatrywanawyłącznieznaczyńwłosowatychnaczyniówki.Jesttotzw.
dołkowastrefabeznaczyniowa(fovealavascularzone–FAZ)ośrednicyod250do
600um,którastanowiistotnypunktorientacyjnywleczeniufotokoagulacjąlaserową
niektórychpatologiiplamki[4].
Architekturaplamkiróżnisięistotnieodbudowysiatkówkiwobwodowychczęś-
ciachdnaoka.Wbudowiehistologicznejsiatkówkiwyróżniasię10warstw:nabłonek
barwnikowy(retinalpigmentalepithelium–RPE),komórkifotoreceptorowe(czopki
