Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Położenie,układspołecznyigospodarczyKresówPółnocno-Wschodnich
23
wwojewództwie,astarostawstarostwieiżepowinienonpowstrzymaćwszel-
kiezarządzenia,któreniebędązgodnezjegopolitykąipolitykąrządu.Sądzę,
żebyłabytopewnaulgaizmniejszeniechaosu”40.Zmiany,októrychmówiłThu-
gutt,zostaływprowadzoneniebawemidawaływojewodomprawodoopinio-
wania,czasowegowstrzymaniawykonaniaalbowcieleniawżycietylkoczęści
zapisówzarządzeńwładzcentralnychwstosunkudoichwojewództwa.Wmyśl
uzyskanychprzezwojewodówkompetencjistawalisięoniodtegomomentu
pełnymiwłodarzamiadministrowanegoterenuorazmogliwsposóbdowolny
kreowaćpolitykęnaobszarzesobiepodległym.Zjednymzastrzeżeniem:poli-
tykataniemogłabyćsprzecznazwytycznymirządu41.
Wzrostznaczeniawojewodywsposóbnaturalnyprzekładałsięnawzmoc-
nieniepozycjistarostów.NależyzgodzićzopiniąWojciechaŚleszyńskiego,że
odroku1924wadministracjiterenowejnaKresachWschodnichzarysowałasię
wyraźnatendencjadozaznaczeniakoordynującejroliurzędównaszczebluwo-
jewódzkimipowiatowym42.
Ocenatakradykalnychkroków,mającychnaceluwzmocnienieadmini-
stracjipaństwowejnaKresach,maconajmniejkilkawymiarów.Zpozycjiwła-
dzycentralnejdziałaniatebyłyniezbędnedlabardziejefektywnegozarządza-
niananiezwykletrudnymobszarzepogranicza,niestabilnympodwzględem
bezpieczeństwa.Władzanaszczebluwojewódzkimipowiatowymuzyskała
bardzokonkretnenarzędziadoskutecznegofunkcjonowaniawterenie.Nale-
żyzaznaczyć,żewładzecentralneefektywnośćtychdziałańmusiałychybaoce-
niaćdośćwysoko,gdyżpoupływie6miesięcyobowiązywaniatakichrozwią-
zańprzedłużonojenakolejne643.Cowięcej,podobnerozwiązaniazastosowa-
nowinnychczęściachkraju,np.naPomorzuwstosunkudomniejszościnie-
mieckiej44.Patrzączkoleizperspektywyodbioruspołecznego,widać,żeposta-
wywobectakrozległychkompetencjiwładzybyłyprawietakróżnejakskład
narodowościowyziempółnocno-wschodnich.PolskaczęśćspołeczeństwaKre-
sówoceniałapoczynaniawładzraczejpozytywnie.Ludnośćmniejszościnaro-
dowychczęstoreagowaławrogościąwobecpolskiejpaństwowości.Stwierdzić
jednaknależy,żezpozycjidniadzisiejszegotrudnookreślić,wjakimstopniu
zabiegitebyłypomocnedosprawnegozarządzanianatymterenie.Istniałobo-
wiemwieleprzyczynwewnętrznychnaturyhistorycznej,społecznej,narodo-
wościowej,gospodarczejorazdochodziłydotegowarunkizewnętrzne,które
takiedziałaniadeterminowały.
40Cyt.za:W.Śleszyński,Bezpieczeństwowewnętrzne…,s.64.
41Ibid.,s.65.
42Ibid.
43Ibid.
44A.Kotowski,Polskapolitykanarodowościowawobecmniejszościniemieckiejlatach1919–
1939,Toruń2002,s.105.
