Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
złudzeniu),żepodogłębnymzastanowieniunależyprzychylićsię
doprzeciwnejopinii.
Pomińmyoczywistąniedogodnośćcałkiemniepotrzebnego
narażaniasię,alarmowaniapodejrzliwychwładzbezżadnych
możliwychkorzyścianidlanas,anidlapodobnychnam;wystarczająco
jużrozważyliśmytentemat.Osądźmyraczejrzeczyprzezniesame.
Ideamnicha-żołnierzamogłasięzrodzićtylkowdwunastowiecznej
głowie;jeślizaśwwiekuXVIIIistniejetowarzystwo,którezagłówny
celmacelebrowanienieszczęśćjednegoztychwojowniczychbractw
iszczycisiępowiązaniemznimniciąmocnopodejrzanegorodowodu
–możesiętowydawaćniecoosobliwe.
OgraniczmysiętutylkodozakonuT...:podjakimwzględem
przysłużylisięonirodzajowiludzkiemu?Mówisię,żechronili
chrześcijan,którychpobożnośćprowadziładoŚwiętegoGrobu.Ale
wszyscycichrześcijaniezrobilibylepiej,gdybymodlilisiędoBoga
wewłasnychparafiach.Towłaśniedonichtrzebabypowiedzieć:
Est-nedeisedesnisiterra,etpontus,etaër?
Etcoelumetvirtus?Numenquidquaeritisultra?[10]
NawetjeślipoliczymyrycerzomT...tęniewielkązasługę,itak
trzebabędzieprzyznać,żeniedługojązachowali.Sześćdziesiątlat
popowstaniuzakonuwidzimyichweFrancjiiwreszcieEuropy,
iodtegoczasuichpostępowaniejestnamznane.BrońBoże,byśmy
chcieliużyćokropnychoskarżeńpodnoszonychprzeciwtym
nieszczęśnikom;niewierzmywichzbrodnie,skorohistoriapozwala
wniewątpić.Alezauważmyteż,żeczłowiekgodnyszacunkunigdy
niepotrzebujeudowadniać,żeniejestpotworem.Topewne,
żeobyczajeT...byłyzłe;byćmożenietrzebainnegodowodu
publicznejopiniionichniżprzysłowiowewyrażenie,którepoponad
czterechwiekachwciążodnajdujemywjęzykufrancuskim[11].
Wydajesięwięc,żewszystkonasskłaniadocałkowitegorozwodu
zzakonemT...Wszystkieprojektowanezmianyjeszczelepiejpokazują
koniecznośćtakiegokroku.Pytamybowiem,czyniejestśmiesznością
