Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AntoniŁadziński
FILOZOFIA,TEOLOGIA,TEURGIAWMYŚLIJAMBLICHA
ZCHALKIS.KOMENTARZDOKSIĘGIIOMISTERIACH
EGIPSKICH
PrzełomIIIiIVwiekun.e.byłtoczasszczególnywhistoriireligii
europejskiej.Naareniedziejowejcorazwiększeznaczeniezaczyna
zdobywaćchrześcijaństwo,którezyskujepolityczneprawa(edykt
mediolański–312r.)orazkonstytuujeswojądoktrynę(sobór
wNicei–325r.).Powolirozwijasięoraznabieraznaczeniarównież
filozofiachrześcijańska.Wtymsamymczasiedochodzi
dorewolucyjnegozwrotuwkulturzehelleńskiej[1].Panowałwniej
niemalodzaraniarozdźwiękpomiędzyrozumemakultem.Filozofia
przedstawiałasięjakoczystoracjonalnadrogasamodoskonalenia,
natomiastreligiabyłazwiązanaraczejzesferąpolitycznąoraz
pomyślnościążyciacodziennego.Oczywiścietenobrazjestsporym
uproszczeniem.TakchoćbyaspektyreligijneusamegoPlatona
sązagadnieniemszerokiminiejednoznacznym[2].Uczonym,uktórego
zpewnościąreligiazfilozofiąsięprzenikały,byłPlutarchzCheronei
(ok.45–120),kapłandelficki,którypoświęciłkilkaswoichtraktatów
m.in.właśniewyroczniwDelfachczyreligiiegipskiej.Głębokie
zainteresowaniereligiąmiałomiejscerównieżwśrednimplatonizmie;
przedewszystkimnależytuwspomniećNumeniosazApamei,
uktóregozauważamytakpopularnywneoplatonizmiesynkretyzm
religijny[3].Numeniosasłuszniemożnanazwaćojcem
neoplatonizmu[4];miałonjużbyćczytanywszkolePlotyna[5]
(ok.204–270),jednakówsynkretyzmreligijnyrozwinąłsięwpełni
dopieropośmiercizałożycielaszkołyneoplatońskiej.Plotynbowiem
byłmyślicielem,którynieinteresowałsiękultemreligijnymczy
poezją.Mit,choćpojawiasięwjegotekstach,pełnifunkcję
alegorycznąisłużyjedyniejakoilustracjadlatrudnychzagadnień
filozoficznych[6].Jegoduchowośćcechująrygoriprostota:nie
mapotrzebysięgaćdoreligii,człowieksammożeuzyskaćzbawienie.
PostawaPlotynazdecydowaniekontrastujeztym,cowydarzyłosię
