Зміст книги
перейти до управління читачемперейти до навігаціїперейти до деталей бронюванняперейти до зупинок
Niejestczymśoczywistymwiązaćruchreligijny,nawet
najbardziejkontestatorski,znowoczesnością,
awszczególnościzjejosobliwympokłosiem:sekularyzacją.
Pozorniewiążesięonabowiemraczejzateizmem
iareligijnością,szkaradnegokarłateologiispychając
wstydliwiepodstół,sprawiającprzytymwrażeniezupełnie
transparentnejświeckości.Tymbardziejniejestczymś
oczywistymuznaćLutrazajejfundatora.Taylor,Löwith
iHabermaswswychgenealogiachnowoczesnościnie
poświęcająLutrowiwiększejuwagi.Habermaszaczyna
FilozoficznydyskursnowoczesnościodHegla,choćprzecież
bezLutraniebyłobyHegla.SamHegelwswejmonumentalnejhistoriifilozofiiteż
nieuznajeLutrazagodnegouwagi.Niejestonzatemoczywistąfigurą
wpanteonietwórcównowoczesności.Podwielomawzględamibył
onzdzisiejszejperspektywyzupełnienienowoczesny.Ajednakwrolitwórcy
nowoczesnościzostał,nolensvolens,obsadzony.
HeideggerwewczesnejrozprawieopojęciugrzechuuLutrapodsumowuje
sformułowanąprzezKierkegaarda„zasadęprotestantyzmu”(PapirerXI2A305):
„Protestantyzmjestjedyniekorektąkatolicyzmu[...]podobniejakLuterjest
Lutremwyłącznienaduchowymgrunciekatolicyzmu”;„kiedyprzedstawiciel
protestantyzmuzwyrodniejewświeckość,wówczasprzypadamuchwała
pobożnościiszczerości”.Wtymsensiesamaświeckanowoczesnośćjako
konsekwencjaprotestantyzmu–niezależnieodtego,czyuznamy
jązazwyrodnienie,czypostęp–stanowidokonanąnagrunciekatolicyzmu
transformacjęchrześcijańskiejEuropy,którazasprawąredukcjiadfontemznosi
zarównohistoryczniewypracowanądoktrynę,jakiumocowanąnaniejpolityczną
hierarchię.TenżeKierkegaardjest,zdaniemHeideggera,„»myślicielem
religijnym«,toznaczynieteologieminie»chrześcijańskimfilozofem«(pojęcie
sprzeczne);jestbardziejteologicznyniżjakikolwiekteologchrześcijańskiimniej
filozoficznyniżjakikolwiekmetafizyk”(GA49,s.19).
JeżeliKierkegaardwśladzaLutremchce„odrzucićosiemnaściestuleci
chrześcijańskiejhistorii,jakgdybynigdyniemiałyonemiejsca”,ażebystaćsię
„wewnętrzniewspółczesnymzChrystusem”(PapirerIXA72),toowa
współczesnośćmaradykalnekonsekwencje,wykraczającepozajednostkowyakt
psychicznejkonwersji;sięgająonesferypolityczno-zbiorowej,azarazem
jąwarunkują.MłodyLuterprzeżywaową„współczesność”wformienapięcia
