Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ODAutORA
oarchiwaInstytutuZachodniegowPoznaniu,GłównejKomisjiBadaniaZbrodni
HitlerowskichwPolscewWarszawieorazolicznekontaktyosobistezczytelnika-
mimoichartykułówprasowychw„Stolicy”i„TygodnikuPowszechnym”wkońcu
lat50.iwlatach60.Owocowałaonawjakimśsensienietylkopopularniejszymi
publikacjami,jakPalmiry(Warszawa1969,Warszawa1976)czyStraceninauli-
cachmiasta.EgzekucjewWarszawie16X1943–26VII1944(Warszawa1970),lecz
takżepodstawowąpracądokumentacyjnąWarszawskipierścieńśmierci1939–1944
(Warszawa1967,Warszawa1970,trzeciewydanieuzupełnione:Warszawa2008)2.
Tawłaśnieksiążkajestjednymzprzykładów,któredzisiajilustrują,comówiłem
doNiemców,choćnietylkodoNiemcówoIIwojnieświatowejiokupacjistolicy
Polski.Spotkałosiętozrealnymikonkretnymechem,gdyżwroku1973pro-
kuraturaniemieckapowołałamnienajednegozeświadkówoskarżeniawpro-
cesieLudwigaHahna,atekstniemieckiejedycji–DerTodesringumWarschau
1939–1944–znanyniemieckiejprokuraturzepoczątkowotylkowwydrukach
przedukazaniemsięksiążki,uznanyzostałzamateriałdowodowywsprawieprze-
ciwkotemuczołowemuprzedstawicielowiaparatuterroruhitlerowsko-niemiec-
kiegowWarszawieitzw.dystrykciewarszawskim.Mojaówczesnapracaspotkała
sięteżzzainteresowaniemniemieckichhistorykówdziejównajnowszychiinnych
poważnychpublicystów.Miałotowpływnazakresiintensywnośćosobistych
kontaktówzwielomaludźmidobrejwoliwNiemczechjużwlatach60.ina-
stępnychXXstulecia.Dostrzeganoreprezentowanąprzezśrodowisko,zktórym
byłemzwiązany(tj.„TygodnikPowszechny”iZnak),otoczonąbardzomocno
opiekąideową,awjakimśsensierównieżistrukturalnąarcybiskupakardynała
KarolaWojtyły,skłonnośćigotowośćdobudowaniamostówwoparciuowspól-
notęwartościmoralnychiotwartośćnauczciwąrefleksjęhistorycznąpomiędzy
PolakamiaNiemcami.WydarzeniatakiejakmemorandumKościołaewange-
lickiegowNiemczechOsytuacjiwypędzonychistosunkunaroduniemieckiegodo
swoichwschodnichsąsiadówz1października1965roku,anastępnielistbiskupów
katolickichPolskiz18listopada1965rokudowspółbraciwniemieckimEpi-
skopaciestanowiływyraźnesygnałyprzemianwmyśleniuigotowościdowspół-
działania.WczasierządówkanclerzaRFNWillyBrandtaprocestenpostąpił
zinnych,pozakościelnychpowodów,alezkorzyściądlarozwojuświadomościnie
2
NakłademagencjiInterpressukazałosiętakżewyd.ang.:Warsawdeathring1939–1944,Warszawa1968orazwyd.
niem.:DerTodesringumWarschau1939–1944,Warszawa1969.
13
