Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KROPLADRĄŻYSKAŁĘ?
ludziwciągniętychwwojnę,dotkniętychnią,jejofiar,aletakżeijejspraw-
ców.Powszechnebyłowśródnasprzeświadczenieopełnejzasadnościzapowia-
danejprzezAliantówszczególnieodprzełomulat1942/1943surowejkary
dlasprawcówzbrodni.Pozostawałajednakotwartasprawamoralnaispołeczna
zawartawkręgutakichpojęć,jakzemstaczykara,nienawiść,sprawiedliwość,
odpowiedzialnośćiwszystkiegotego,comusiwynikaćzbudowylepszegoprzy-
szłegoświata,opartegonainnychzasadachniżte,któreniezapobiegłytragedii
IIwojnyświatowej.
Ztymskąpymprzygotowaniemmyślowymiintelektualnym,wrazzcałym
naszympokoleniemwojennym(mamtunamyśligłównieludziurodzonych
czywychowanychwIIRzeczypospolitejitychnajmłodszych,dorastających
dopierodoświadomegomyśleniawowymwojennympięcioleciu)weszliśmy
wPolscewnowy,niezmiernietrudnyijaksięokazaćmiałoniemalpółwie-
kutrwającyokreshistorii,naznaczonybrakiemwolnościisuwerennościoraz
różnymidotkliwymidlaegzystencjizagrożeniami.Podoświadczeniachmaso-
wejzagładybiologicznej,dotykającejdowolnegrupywybranychludzi,prak-
tykowanejprzezsystemhitlerowskiisowiecko-stalinowskiwjegonajbardziej
wynaturzonymokresie,nastałylata,gdyniegroziłajużnacodzieńśmierć
lubconajmniejpozbawieniewolności.PośmierciStalinaiBeriiiokresie
tzw.odwilżywEuropieWschodniejod1955rokupowstałyniebezaktyw-
negoudziałulicznychludzidobrejwoliiświatlejszychumysłówwarunki
dorozważaniananowo,cobędzienatymmiejscuświataiEuropyznami,
od1945rokumieszkańcamiziemleżącychmiędzyBugiemiSanemaOdrą
iNysąŁużycką;codalejwpodzielonejideologicznieiimperialnieEuropie;co
możemypowiedziećsobieiinnym.
Mojedalszezainteresowanieproblematykąniemieckąpodoświadczeniach
zPowstaniaWarszawskiegoizdobyciusporejwiedzyozbrodniachmasowych
dokonywanychwczasieipoPowstaniuprzezówczesnyaparatniemieckiego
okupantaznalazłoprzedewszystkimczynnywyrazwudzialewzakrojonejna
ogromnąskalęakcjiekshumacyjnejiidentyfikacyjnejofiarzbrodnihitlerowskich
wrejonieWarszawy,tj.wsamymmieścieiwokółmiasta.Zajmowałemsiętym
bardzointensywniewciąguwielumiesięcy1946roku.Równocześniepisałem,
cosięstało,informującczytelnikówitymsamymuczestniczącwkształtowa-
niupolskiejopiniipublicznej.Ludziebyliwstaniegłębokiegoszokupozrozu-
mieniurozmiarówtragediiwojennejnanaszymterenie.Dotyczyłotowmoim
10