Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
rzeniom.Niedawnonp.wmieścieGatesheadwAnglii,wrejoniezamkniętych
kopalń,postanowiononabyłymtereniekopalnianymzbudowaćgigantyczny
pomnikanioła(1998,proj.AntonyGormley),orozpiętościskrzydeł54m.
Wypowiedziąohistoriijestnieraztakżepowstrzymaniesię(lubpo-
wstrzymanieinnych)odbudowaniapomnikajakiegośwydarzenia;przykładem
uniemożliwianieprzezkomunistówbudowypomnikaPowstaniaWarszawskiego
prawiedoostatniegooddechuPRL(opomnikuzbrodnikatyńskiejjużnie
wspominając!).
Wypowiadamysięohistoriitakżewskładaniukwiatówpodpomnikami
(podjednymitak,apoddrugiminie).Worganizowaniuskładaniakwiatów
bądŹzakazywaniuskładaniaiprześladowaniutych,którzytorobiąmimoza-
kazu.Wdbaniuopomnikilubwzapominaniuonich,wręczwpozostawianiu
ichdziałaniuniszczycielskiejsileczasu,aniekiedyteżludzi.Niedalekomiej-
sca,gdziemieszkam,wfosieCytadeliWarszawskiej,znajdujesięgrób-pomnik
rozstrzelanychtamkomunistów—Kniewskiego,HibneraiRutkowskiego1.
Zaczasówkomunistycznychbyłtookazałyizadbanygrób,gdzieodbywały
sięróżneuroczystości.Wramachkomunistycznego,,harcerstwa’’tamoczywiście
składałosięprzyrzeczeniaitd.Teżtamwtedychodziłemzeszkołączyz,,har-
cerstwem’’.Dziśkamienienagrobnejeszczeleżą.Sąnatylemocne,żeichusu-
nięcieniemogłobysięodbyćspontanicznie.Natomiastnajpewniejspontanicz-
nieusuniętowszystkienapisy;człowiekobcyniebędziewręczwiedziałprzy
jakiejdziwnejkonstrukcjistoi.Kamieniesąpomalowaneróżnymikolorami,
graffitiinapisami.TowszystkonieukładasięnawetwżadenwyraŹnysens
polityczny.Takiemalunkimogłybysiępojawićgdziekolwiek.Gdytamostatnio
zaszedłem,wpobliżusiedzielijacyśmłodzimężczyŹniowygolonychgłowach
inajpewniejzażywalinarkotyki.Jedynienapłycienagrobnejleżałanieduża,
raczejtaniawiązankaczerwonychróż,znapisanyminaczerwonejtasiemce,
ołówkiem,słowami:,,ZwiązekKomunistówPolskich»Proletariat«’’.
Ohistoriiwypowiadamysięwewentualnymobalaniupomnikóworaz
protestachprzeciwzarównobudowaniu,jakobalaniu.Wtraktowaniuobalania
pomnikadanejosobyjakoswegorodzajujejpośmiertnej,,egzekucji’’2.
Wumieszczaniutablicpamiątkowychorazichewentualnymzasmarowywaniu.
Wzrzucaniu,apotemnierazprzywracaniutablicpamiątkowych(GróbNie-
znanegoŻołnierzawWarszawie!)orazwsporachotreśćtablic.Wsporze,czy
wwystrojuGrobuNieznanegoŻołnierzamapozostaćustanowionyprzez
komunistóworderKrzyżaGrunwaldu(1999).Wkulcieziemizpólbitew.
Myślioprzeszłościwyrażamywuznawaniuposzczególnychobiektówza
zabytki(bądŹnieuznawaniuichzatakie)orazwdbaniuonie(bądŹniedbaniu).
1WładysławKniewski,WładysławHibner,HenrykRutkowski—uczestniczyliwnieudanym
zamachunaprowokatorapolicyjnego.Postawieniprzedsądemdoraźnym,skazaninakaręśmierci,
rozstrzelaniw1925.
2Nieraztakieobalaniemanawetcechyludowegoświęta,porównywalnegozwidowiskiem,
jakimwdawnychczasachbywałypubliczneegzekucje.
12
