Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
tegozadaniazajęłoPerutzowi22lata.Tużprzedmetąwyprzedziłgokole-
ga,JohnKendrew,któryrozwiązałpierwszy,wroku1957,strukturęczte-
rokrotniemniejszejmioglobiny.Wmiędzyczasie,wroku1953,pracującyw
CavendishLaboratoryAnglikFrancisCrickiAmerykaninJamesWatson
zbudowalipoprawnymodelpodwójnejhelisyDNA,opierającsięm.in.na
zdjęciachdyfrakcjipromieniowaniarentgenowskiegonawłóknachDNA
autorstwaRosalindFrankliniMaurice'aWilkinsa.Wartopodkreślić,że
zarównoPerutziKendrew,jakiWatsoniCrickpracowaliwCavendish
LaboratorypodkierunkiemWilliamaLawrence’aBragga(syna),twórcy
krystalografiistrukturalnej.
Dziś,ponad50latpotychpionierskichodkryciach,wiemyjużbardzo
dużoostrukturzebiałekikwasównukleinowych.Alenadalwielezagadek
biologiistrukturalnejczekanarozwiązanie.Cowięcej,kolejkatychzagadek
wydłużasięwmiarę,jakgenomikadostarczawlawinowymtempietrud-
nychdoogarnięciainformacjiosekwencjigenomów.Krystalografiabiałek
dziśtonietylkospojrzeniewstecznajużzgromadzoną,fascynującąinfor-
macjęstrukturalną-torównieżpełnewyobraźnispojrzeniewkierunku
nowychwyzwań.
Definicjakryształu
Obiektembadaniakrystalografiisąoczywiściekryształy.Trudnopodać
prostą,obejmującąwszystkieaspektydefinicjękryształu,choćintuicyjnie
wydajenamsię,żedobrzewiemy,ocochodzi.(Ztąintuicją,jaksięokaże,
możebyćjednakproblem).Podamydwieuzupełniającesiędefinicjekrysz-
tału.
Definicjamakroskopowa:jesttociałostałe,jednorodne,mającewłaści-
wościanizotropowe.Wiemy,cotojeststałystanmaterii.Ciałojednorodne
matakiesamewłaściwościwróżnychelementachobjętości.Anizotropią
natomiastnazywamyzależnośćwłaściwościfizycznejodkierunku.Dla
przykładu,kryształmożebyćbardziejtwardywjednymkierunkuniżw
innym,jegowspółczynnikzałamaniaświatłamożezależećodkierunkuitp.
Wdefinicjimakroskopowejkryształujestkilkapułapek.Przykładowo
kryształaminiesąciałaszkliste,którenapozórsąbardzo„krystaliczne”.
Mówimynp.„kryształy”naozdobneprzedmiotywykonanezeszkła„kry-
stalicznego”.Jesttobłąd.Szkłaniesąkryształami,gdyżichstrukturawe-
wnętrznajesttakajakwcieczy(zahaczamytuodefinicjęmikroskopową
ciał);nazywamyjerównieżprzechłodzonymicieczami.Zbiegiemczasu,
bardzopowoli(bosąbardzolepkie),szkłamogąprzechodzićwstankrysta-
liczny(przekrystalizowują);dlategoszybywbardzostarychoknachmato-
11
