Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
autorówuznanychpodręcznikówiksiążek,możnauznaćzagruboprzesadne–
alejestononieuniknione.Gdziebyłotomożliwe,sięgałemuzupełniającodoprac
socjologów,np.AlexisadeTocqueville’a(októregozresztąhistorycymoglibysię
słusznieupomnieć).
Wstępnestudiategotypupozwoliływyodrębnićwmiaręniepodważalną
periodyzację,wobrębiektórejmożnarozumiećposzczególnewydarzeniaicałe
ichprocesy,atakżeanalizowaćichspołeczneikulturowereperkusje.Wyróżni-
łemwtensposóbwiekXVIII,choćniekiedytrzebabyłosięgnąćgłębiejwprze-
szłość,abyzrozumiećdługieizłożoneprocesyprowadzącedoszczególnegosplo-
tuokoliczności,jakiezachodziływwiekuXIX.Mamtunamyślinałożeniesię
długiegoprocesunarastaniatendencjisekularyzacyjnych,ewolucjizapoczątko-
wanegowdrugiejpołowieXVIIIstuleciaprąduintelektualnegoiartystycznego
oświecenia,industrializmupoprzedzonegorewolucjąnaukowo-technicznąoraz
ewoluującegoodXIVwiekukapitalizmu.Wydarzeniapolityczne,którebyły,
wjakiejśmierze,efektemtegosplotuokolicznościiichreperkusjispołecznych,
cywilizacyjnychikulturowych,symbolizowaneprzezWielkąRewolucjęFrancu-
ską,otworzyłydrogędoepokidatowanejprzezemnienaXIXiXXwiek(do-
kładniejchodziogranicępołowylat70.XXwieku),epokinazywanejtukrótko
industrializmem.
Wobrębietejepoki,zahistorykami,wyróżniłemfazęwczesnego,dośćbru-
talnegoigwałtownieprzeobrażającegoświatindustrializmu,sięgającąlat50.XIX
wieku.Mówiłemtuorosnącychnatymtlenapięciachspołecznychipolitycz-
nych.NormanDaviesokreślatenokresjakonstadiumreakcji”.Późniejnakrótko
sytuacjasięustabilizowała.Wedługwspomnianegoautoraokrestenprzypadałna
lata1848–1871;Daviesnazywagonstadiumreformy”.Potemnastąpiłonstadium
rywalizacji”,któreskończyłosięIwojnąświatową.Pisałemwięctakżeiotym
okresie,określającgomianemnkapitalizmumonopolistycznego”,którywytwa-
rzałsobiewłaściwekonfliktyiwtensposóbdoprowadziłzarównodotej,jakido
IIwojnyświatowej.Pierwszaznichbowiemnierozwiązałażadnegozproble-
mów,jakiejąspowodowały,przeciwnie–bardzojenasiliła,codoprowadziło,po
dwudziestoletnimokresiemiędzywojennegochaosu,doIIwojny.Po1945roku
wEuropieZachodniejiwinnychpaństwachdemokratycznychnastąpiłaostatnia
fazaindustrializmu,nazwanatuprzezemnienspełnionym”lubndojrzałymkapi-
talizmem”.
Sprawozdanieztejczęścibadańzawierarozdziałpierwszy,któregopocząt-
kowypodrozdziałrelacjonujewydarzeniawiekuXVIII,drugizaśobejmujeokres
odXIXwiekudoIIwojnyświatowejwłącznie.Trzecinatomiast,wktórymre-
zygnujęjużznarracjihistorycznej,gdyżopisujeonczasnietakodległy,tj.owe-
gonspełnionegokapitalizmu”,jestjużwyłącznieanaliząsocjologiczną.Studiate
14
