Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wprowadzenie
Społeczno-politycznewydarzeniaXXwiekuzdawałysię
potwierdzaćformułowanewcześniejpesymistyczneprognozy.
Nadczłowiek,októrymjeszczeNietzschepisałznadzieją,że
stanowiszansęnawytworzeniesięnowego(lepszegoodczło-
wieka)sposobubyciawświecie-wczasiekiedyzdezaktuali-
zowałysięwartościplatońsko-chrześcijańskie-przekształcił
się(niezależnieodrzeczywistychintencjiNietzschego9)wzło-
wieszczyideałwykorzystywanyprzyzaplanowanymiświado-
mieprowadzonymludobójstwie.Faszyzmikomunizm,dwa
monstrualnedwudziestowiecznesystemytotalitarne,mogły
byćzasadnietraktowanejakoprzejawsłusznościkatastroficz-
nychocenkondycjiczłowieka,nietylkozachodniego.
Zperspektywynaszegoprzełomustuleci,poupadkurównież
jużdrugiegoztychsystemów-mimowszystkichpóźniejszych
idzisiejszychaberracjirozwiązańliberalno-demokratycznych-
możemypatrzećnatesystemyjakozjawiskaponiekądtylko„hi-
storyczne”,jużnasniedotykające,minione.Zarazemjednaknie
możemyniepamiętać,żenaukaitechnika,któresądziśdlanas
takskutecznymnarzędziemipodstawądooptymistycznegopa-
trzeniawprzyszłość,niecałeosiemdziesiątlattemubyłyrównie
efektywnymnarzędziemwykorzystywanymprzyeksterminacji
narodówinieakceptowanychgrupspołecznych.
Pytanieokryzysnarzucasięrównieżwperspektywiedwu-
dziestowiecznychinajnowszychstanowiskteoretycznych.Prze-
wijającesięprzezcałyXXwiekróżnorakieteoriekulturowego
kryzysu,począwszyodEdmundaHusserla,anaSamueluP.Hun-
tingtonie-gdysięgnąćjużdowiekuXXI-skończywszy,przy-
zwyczaiłynasdomyśleniaowspółczesnościjakookresiekryzysu.
UJ,Kraków2002,s.59-106;T.Stefaniuk,Danilewski.Panslawizmiwielość
cywilizacji,WydawnictwoUMCS,Lublin2006,s.119-123.
9Por.A.Niemczuk,Aksjologiczno-epistemologiczneuwarunkowaniahi-
storiozofiiFryderykaNietzschego,[w:]Czas,wartościihistoria,red.Z.J.Czar-
necki,WydawnictwoUMCS,Lublin1990,s.131-150.
