Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
pozytywnychskutków,bowiemprzyspieszazmiany,wymuszaaktywność
isprzyjamodernizacji.
Kluczowewtejksiążcepojęciejestczęstoużywanezamienniezinnym
sformułowaniem:"sytuacjąkryzysową”
.Eksperciprzestrzegająjednakprzedta-
kimuproszczeniem,ponieważkryzys,gdysiępojawia,jestelementemsytua-
cjikryzysowej,aletaostatnianiemusizawszewiązaćsięzwystępowaniem
kryzysu1.Wtakimujęciuwidocznajestjużtypologia,którawrozbudowanej
formieobejmujeszeregelementówpodmiotowych.Mamywięckryzysspo-
łeczny,państwowy,gospodarczy,instytucjipublicznychczyprzedsiębiorstwa.
Wpodejściuprzedmiotowymbędzietokryzysobyczajowy,ekologiczny,reli-
gijny,kulturowy,polityczny,społeczny,militarnylubprzyrodniczy.Uwzględ-
niająctakieczynnikijakczasiprzestrzeń,możemysklasyfikowaćkryzysjako
długi,krótki,nagły,ewoluujący,globalny,regionalnyalbolokalny2.
Oczywiścietypologiikryzysuznajdziemyznaczniewięcej.Jegodefinio-
wanieisystematyzowaniejestprzedmiotemwieluprac,szczególniezzakre-
sunaukspołecznych,naukobezpieczeństwie,naukoorganizacji,ekonomii
ipsychologii.Zdarzająsięteżujęciainterdyscyplinarne,któreokazałysię
pomocneprzybadaniachpoprzedzającychpracęnadniniejsząmono-
grafią3.Analiziehistorii,istotyorazperspektywkryzysówsprzyjawiększa
wrażliwośćwspółczesnychsystemówspołeczno-politycznychpaństwde-
mokratycznychnadestabilizacjęorazwzrost-jakościowyiilościowy-róż-
negorodzajuzagrożeń.
Dziękibadaniuprocesuzałamywaniasięsystemumożliwejestjegolepsze
zrozumienie,ponieważujawniająsięwówczasmotywacje,działaniaiintere-
sy,wcześniejnieoczywistelubwręczukryte.Świadcząotympracemono-
graficznepoświęconem.in.kryzysomwPRL4orazanalizyprzyczynkowe
różnychprzesileńbędącewynikiembadańspecjalistówzzakresumyślipoli-
tycznejXXwieku5.Najbardziejznanymkryzysemjesttzw.wielkikryzyszlat
1929−1935,którychoćzwiązanyzgospodarką,miałrównieżswójwymiar
społecznyipolityczny.Ztegopowoduzajmowalisięnimnietylkoekonomi-
ści-którzyzresztąnatematkryzysówprzeprowadzilinajwięcejbadań,diag-
nozującichprzyczyny,przebieg,skutkioraztworzącmodeleimetodologie
dlategozagadnienia-aleteżsocjolodzyipolitolodzy.
Politolodzyodwołująsiędopojęciakryzysu,badająckryzysygabineto-
we,parlamentarneimiędzynarodowe,nadającimkonkretnenazwy(np."kry-
10
