Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZMOWAOSZTUCEBYCIACZŁOWIEKIEM
nnaśladowaniaChrystusa”(imitatioChristi)1igłoszącewangelięoczłowieczeń-
stwieodkupionymprzezwcielonegoBoga.Możenasprzytymzdumiewaćfakt,
żeprojektnodrodzenia”kulturywrozmaitychjejdziedzinach,urzeczywistniany
wchrześcijańskiejEuropiejużodw.XIVpoczynając,niepoprzestawałnaodwo-
ływaniusiętylkodoBibliihebrajskiejidoNowegoTestamentu.Sięgałonprzede
wszystkimdowzorówkulturyinnychniżżydowskiichrześcijański.Szukanoich
wstarożytnościgrecko-rzymskiejiówmodelnantyczny”uznanowepocewcze-
snonowożytnej(tj.pomiędzyw.XVaXVIII)zanormatywny,czylinklasyczny”
.
JakotakiwłaśniemiałondominowaćwEuropiewciągukilkustulecijejdziejów.
ProjekttennieunieważniałoddziałującejwEuropieprzezponadtysiąclattrady-
cjibiblijno-chrześcijańskiej.Wpierwszymjednakrzędziezwracałsięufnieku
wzorcomnpogańskim”
,czylikudziedzictwukulturowemugrecko-rzymskiejsta-
rożytności(antiquitas).Odsłanianojązresztąstopniowoirozpoznawanojuż
wciągustulecinazwanychnwiekamiśrednimi”
.Owszem,coprawda,Reformacja
-wrozmaitychswoichdenominacjachróżnietoczyniąc-formułowałaiprak-
tycznieurzeczywistniałaalternatywnywobectamtego,nantykizującego”
,pomysł
naodrodzenieczłowieczeństwakulturowegowłaśniewduchujudeo-chrześci-
jańskim,nazasadzienpowrotudoźródeł”(adfontes),czyliprzedewszystkimdo
źródełbiblijnych(solaScriptura-ntylkoPismo”).Zasadniczojednaknrenesan-
sowy”inhumanistyczny”projektodrodzeniakulturyeuropejskiejiczłowieczeń-
stwakulturowegonawzórkulturyantycznejrealizowanozufnościąizpełnym
przekonaniemcodowiarygodnościmoralnejautorytetuStarożytnych(auctori-
tasantiquorum).Autorytettenzresztąjużoddawna,przynajmniejodtzw.prere-
nesansukarolińskiego(VIII/IXw.),uznawanopoprzezkolejnestulecianwieków
średnich”
,czyliśredniowieczaitraktowanozcorazwiększymszacunkiem.
Staranosięprzytymwynajdywaćipodkreślaćskładnikiświadcząceozbieżno-
ści,niezaśosprzecznościniektórych,awkażdymrazienajważniejszychelemen-
tówzarównotradycjibiblijnej,jakitradycjiantycznej.Nienegowanozatem
wartościwzorcówczłowieczeństwanodkrywanych”wstarożytnej,greckiej
irzymskiejpoezjiiprozie,atakżewodsłanianychstopniowozabytkachsztuki
iarchitektury.Wprostprzeciwnie,głębokieprzekonanieoichwartościwycho-
wawczejmotywowałohumanistów(czylifilologów,ówczesnychnliteraturoznaw-
ców”)dogorliwegoposzukiwania,przepisywania,wreszcieteżidopublikowania
drukiem(oddrugiejpołowyXVw.)tekstówantycznych.Skwapliwie,jaktojest
właśniewKsiążceodworzaninie,wskazywanonazawartewnichprzykłady
1TytułznanegotekstuascetycznegoprzypisywanegoTomaszowiàKempissłużytutajtylkojako
formułauogólniającaprzesłaniechrześcijaństwa,niezaśkonkretniepraktykowaniennowejpoboż-
ności”(devotiomoderna).
6
