Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nianauczycieliszkolnictwaogólnokształcącegonaGórnymŚląskuwlatach
1865—19769.
Problematykazwiązanazedukacjąpedagogównabieraszczególnejspecy-
fiki,jeśliweźmiesiępoduwagęterenGórnegoŚląskazjegozawiłąhistorią.
GórnyŚląskwyodrębniłsięzeŚląska,któryodgrywałistotnąrolęwpoli-
tycznychdziejachPolskiXIIiXIIIwieku.PośmierciHenrykaPobożnegota
dzielnicaPolskirozpadłasięnawieleksięstw,naziemiachktórychzamiesz-
kaliniemieccyiczescyosadnicy.Po1320rokuwiększaczęśćŚląskanie
weszładoKrólestwaPolskiego,gdyżspołecznośćśląskauznałazwierzch-
nictwolenneCzech.NaterytorialnieokrojonymŚląskuspołecznośćzaczęła
wyodrębniaćŚląskDolnyiŚląskGórny.Powojnachśląskichprowadzo-
nychprzezPrusyzmonarchiąAustriiwlatach1740—1742nastąpiłpodział
GórnegoŚląskamiędzywalczącestrony.Ostateczniew1763rokuwiększa
jegoczęśćprzypadłaPrusakom,przyAustriipozostałnatomiastŚląskCie-
szyńskiiKarniowsko-Opawski.Dopieropoplebiscycieipowstaniachślą-
skichw1922rokupowstałowojewództwośląskie10.
Pomimoprecyzyjniewytyczonegoterytoriumwlatachmiędzywojen-
nychŚląskwświadomościjegomieszkańcówwykraczałpozagranicepań-
stwowe,oczympiszęwwielumiejscachniniejszejpublikacji.Mającto
nauwadze,wpracyprzyjęłamintersubiektywistycznąkoncepcjęregionu
GórnegoŚląska,opartąnapoczuciuodrębnościfunkcjonującymwświa-
domościgrupowej11.
Badaniaregionalne,wmoimodczuciu,znajdowałysiędotychczasna
uboczu,zdominowaneprzezwspółczesnelubhistoryczneprojektybadawcze,
częstoocharakterzebardzoogólnym12.Tymczasemanalizaśrodowisklokal-
nychpowinnabyćwłączonawnurtrozpoznańhistorycznoandragogicznych.
Mianowicie,optujęzawprowadzeniemdonowychbadańzagadnieńinspi-
rowanychlosamispołecznościokreślonychregionów,zktórychpochodzą
badacze,inicjatorzyipopularyzatorzymyślipedeutologicznejorazwktórych
zrodziłysięnowatorskiepraktykizwiązanezkształceniemnauczycieli.
NaŚląsku,wwynikuwielowiekowegopolitycznegooderwaniaodMacie-
rzy,osłabieniawięzikulturalnychzespołecznościamizinnychziemPolski
orazwytworzeniaspecycznegoukładuspołeczno-narodowościowego,
9NazwaDnauczyciel”Doznaczakogoś,ktouczyinnych,przekazującimjakieświa-
domości,bądźnauczakogoś,jakżyć[ł]”.W.Okoń:Nowysłownikpedagogiczny.Warsza-
wa1995,s.185.
10SłownikhistoriiPolski.Red.T.Łepkowski.Warszawa1973;K.Popiołek:HistoriaŚlą‑
skaodpradziejówdo1945roku.Katowice1972.
11Por.J.Damrosz:Symbolikaregionujakowyznacznikodrębności.W:Symbolikaregio‑
nów.Studiaetnologiczno‑folklorystyczne.Red.D.Simonides.Opole1988.
12Por.:S.Korczyński:Obraznauczycielawpolskiejmyślipedeutologicznej.Opole
1992;A.Smołalski:Pedeutologiahistoryczna.Wrocław2006.
9