Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Reformacjaikontrreformacja
naziemicieszyńskiejorazichskutki
dlakulturymuzycznejwCieszynie
NawstępierozważańnatematspecyfikikulturyewangelickiejŚląskaCieszyńskiegowwie-
kuXVIII,należyprzyjrzećsięsamymprocesomprzemianreligijnych,zachodzącymwtym
regioniewwiekachXVIiXVII.PoczątkireformacjiwKsięstwieCieszyńskimsięgająlat
czterdziestychXVIwieku1,adynamicznezmianystrukturywyznaniowejtegoobszaru
wkolejnychdekadachmiałydalekoidącekonsekwencjewsferzespołecznejikulturalnej.
Sąonenadobrąsprawęzauważalnedodziś.Zhistorycznejperspektywyprzedrokiem1709,
wktórymtoponownieumożliwionocieszyńskimluteranompublicznepraktykowanieich
religii,wyróżnićmożnatrzyokresy,którezdecydowanieróżniąsiępodwzględemwzajem-
nychrelacjizwolennikówkatolicyzmuiprotestantyzmu,atakżerealnegowpływutychże
relacjinakształtówczesnegospołeczeństwaiżyciekulturalneregionu:
-doroku1609-czasreformacjiwduchuwyznaniaewangelickiego,
-lata1610-1653-okresograniczonej,odgórnejrekatolizacjizapanowaniaostatnichcie-
szyńskichPiastów,
-lata1653-1709-prześladowaniaprotestantówiintensywnarekatolizacjapoprzejęciu
bezpośredniejkontrolinadKsięstwemCieszyńskimprzezHabsburgów.
DrugapołowaXVIwiekudoroku1609tonawiększościobszaruKsięstwaCieszyń-
skiegoczasgwałtownegorozprzestrzenianiasięprotestantyzmuwformiewyznaniaewan-
gelicko-augsburskiego.Prawdopodobniejużkrótkoporoku1550wsamymCieszyniedo-
minowaliewangelicy,atamtejszygłównykościółparafialnyśw.MariiMagdaleny,dziśjuż
nieistniejący2,przeszedłwichręce.Takżenaobszarachwiejskich,kontrolowanychprzez
miejscowąszlachtę,zdecydowanawiększośćludnościopowiedziałasięzawyznaniemlute-
rańskim.Będącejeszczeprzezpewienczasostojąkatolicyzmuklasztory(np.franciszkanów
idominikanówwCieszynielubbenedyktynówwOrłowej)straciwszywprotestanckimoto-
czeniuracjębytu,podupadłyizostałyzlikwidowane,aichmajątki-nanoworozdyspono-
wane.Panującyodroku1545książęWacławIIIAdamotwarcieopowiedziałsiępostronie
protestantyzmuiwydałdnia21stycznia1568rokuordynacjękościelnąregulującąsprawy
religijneKsięstwawduchuluterańskim.Jużpośmierciksięcia,zarządówregentki,księżnej
1Por.R.Jeż:ReformacjaksiążęcawksięstwiecieszyńskimwXVIwieku.Kilkarefleksjioprzemianach
wyznaniowychrozwojureligiiwokresiekonfesjonalizacji.W:Dziedzictwogórnośląskiejreformacji.Wpływprote-
stantyzmunapolitykę,społeczeństwoikulturęwXVI-XXwieku.Red.J.BahlcKe,W.GojniczeK,R.KaczmareK.
Katowice2018,s.69-95.
2Nieodbudowanypowielkimpożarzemiastaw1789r.,umiejscowionybyłwokolicydzisiejszegoteatru.
