Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
⫶KULTURANARCYZMU
PojęcieDnarcyzmu”ewoluowałonietylkowpracachsamegoFreuda,dziękiinnym
myślicielomzaczęłosięodnosićnietylkodojednostki(wtymperwersjiczypatologii
rozwojowych),alerównieżdogrupczykultur
5
.Otym,jakważnymzjawiskiemjest
narcyzm,świadczymiędzyinnymito,jakwieluwybitnychintelektualistówXXiXXI
wiekuwswoichpracachpoświęcałouwagętemuzagadnieniu.Najwięcej,oczywiście,
byłowśródnichpsychiatrów,psychologówipsychoanalityków(m.in.KarenHorney,
OttoKernberg,HeinzKohut,DonaldW.Winnicott,ErichFromm,HarryStackSul-
livan,JacquesLacan),choćproblemteninteresowałtakżesocjologów(m.in.Richarda
SennettaorazAnthony’egoGiddensa)orazfilozofów(m.in.Jacques’aDerridę,Char-
lesaTaylora,JulięKristevączySlavojaŽižka)
6
.Dogronatychwybitnychmyślicieli
XXwiekunależałtakżeamerykańskihistorykikrytykspołecznyChristopherLasch,
któregoksiążkaKulturanarcyzmu,wydanaporazpierwszywStanachZjednoczonych
w1979roku,stałasięokazjądodyskusjinatematlosuczłowiekawponowoczesnym
świecie,zdominowanymprzezkonsumpcjonizm,kultjaikulturęosiągnięć.Książkata
wywarłarównieżwpływnapóźniejszychkrytykówkulturyamerykańskiej,takichjak
AllanBloom(autorUmysłuzamkniętego
7
)czyRobertPutnam(autorksiążkiSamotnagra
wkręgle
8
).ChociażobajwswoichpracachnieodwoływalisięwprostdomyśliLascha,
widaćwichpoglądachwyraźneinspiracjejegomyślą.
Dyskusjanatematnarcyzmujakozaburzeniacharakteruczłowieka,będącego
wynikiemspołeczno-kulturowychuwarunkowań,wjakichrozwijasięiżyjejednostka,
toczyłasięwStanachZjednoczonychodpołowyXXwiekuzasprawąpoglądówinte-
lektualistówzwiązanychzlewicą,m.in.DavidaRiesmana(jegopsychoanalitykiem
byłErichFromm),RichardaSennetta(jakopierwszyopisałnarcyzmjakozaburzenie
5
6
7
8
BożenaProchwicz-Studnicka,pisząconarcyzmiegrupowymwświeciearabsko-muzułmańskim,
zauważa,żejednymzprzejawówtakiegonarcyzmujestemocjonalnareakcjanazniewagęipoczucie
wyższościislamunadinnymireligiami:Uźródełnarcyzmugrupowegowświeciearabsko-muzułmań-
skim,w:Narcyzm.Jednostka-społeczeństwo-kultura,red.JacekSieradzan,WydawnictwoUniwer-
sytetuBiałostockiego,Białystok2010.
Wyczerpującoopisujątowswoichpracach:TomaszOlchanowski,JacekSieradzan,Wprowadze-
niedoproblematykinarcyzmu.Odklasycznychkoncepcjinarcyzmudonarcyzmukulturyzachodniej,
w:Narcyzm.Jednostka-społeczeństwo-kultura,red.JacekSieradzan,WydawnictwoUniwersytetu
Białostockiego,Białystok2011orazAnnaCzarna,Narcyzm-zperspektywy120latistnieniapojęcia,
w:Wybraneproblemywspółczesnejpsychologii,red.P.Winiecki,R.Grzybek,ATUT,Wrocław2008.
AllanBloom,Umysłzamknięty,przeł.TomaszBieroń,WydawnictwoZyskiS-ka,Poznań2012.
RobertPutnam,Samotnagrawkręgle,przeł.PrzemysławSaduraiSebastianSzymański,Wydawnic-
twaAkademickieiProfesjonalne,Warszawa2008.
