Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
ZBYSZKOMELOSIK
edukację(iwalkęozdobyciedyplomu)oczymamerytokratów,choćniezdajesobie
ztegosprawy.
Pojęciemerytokracjidotyczysytuacji,wktórejspołecznystatusjednostkizale-
żyodjejnudokumentowanychosiągnięć”
.Nawiązujeonodotradycyjnegoprzeko-
nania,iżedukacja-szczególnieuniwersytecka-stanowinajprostsząinajszybszą
drogędonajlepszychmiejscnarynkupracy,najlepiejpłatnychiprestiżowychsta-
nowisk,żejestgłównymczynnikiemruchliwościspołecznej(niekiedyuznajesięją
wręczzanspołecznąwindę”
,którawędrujezdołudogórynbudynkuspołecznego”
,
wnoszącróżnychludzi-iróżnąliczbęludzi-naróżnepiętra).Wartododać,że
wtakimujęciuuniwersytetmaprzestaćstanowićjedyniepłaszczyznęreprodukcji
istniejącegowspołeczeństwiesystemustatusówiprzyjąćzdecydowaniebardziej
autonomicznąidoniosłąrolęnarbitra”pozycjispołecznejjednostek,awmakro-
skali-czynnikadeterminującegostratyfikacjęspołeczną(Kivinen,1997:443).
Wpodejściumerytokratycznymistniejeprzekonanie,żedyplomyedukacyjne
spełniajądwiezasadniczefunkcje.Popierwsze,rozdzielająwsposóbsprawiedliwy
nnagrodyspołeczne”
,takiejakprestiż,płace,stanowiskapracy,napodstawie-jak
sięwierzy-nobiektywniezmierzonychkognitywnychosiągnięć”
.Podrugie,sta-
nowiąformalnydowódistnienia-możliwejdowykorzystanianarynkupracy-
grupyosóbwykształconychiwykwalifikowanych.Logikarozumowaniajestwtym
kontekścienastępująca:istotąmabyćmierzenieedukacyjnychnosiągnięćjedno-
stek”naposzczególnychszczeblachsystemuszkolnego,coprowadzidoichsukce-
sywnegonsortowania”(inwypadania”kolejnychgrupztegosystemu).Istniejeprzy
tymprzekonanie,żenindywidualneróżnice”wdziedziniewynikównauczaniasą
rezultatemróżnicwposiadanychzdolnościachimotywacji,przyzałożeniu,żena
starciewszystkiedziecimająmiećnrównemożliwości”uzyskaniasukcesu(por.
InternationalEncyclopediaofEducationł,1994:3769-3770).Jakujmujeto-od-
wołującysiędopoglądówT.Biltona-TomaszGmerek:
Zwolennicysystemumerytokracjinietwierdzą,iżsystemedukacyjnyzlikwidujenprzywileje”
ispołecznennieuprzywilejowania”
.Społeczeństwomerytokratycznezeswejistotynsankcjonuje
społecznąnierówność”
.Istotąjesttunatomiastdążeniedowytworzenianowychnmechanizmów
stratyfikacyjnych”
,którebędąwoptymalnysposóbnkanalizować”ludzizarównodoniskich
(npodporządkowanych”),jakiwysokich(ndominujących”)pozycjispołecznych.Koncepcjata
zakłada,żennierównośćspołecznapowinnabyćrezultatemindywidualnychróżnicwposia-
danejinteligencjilubtalentach”istanowićkonsekwencjęnrywalizacjionierównomiernieroz-
dzielanąwładzęinagrody”
.Celemprocesówstratyfikacjijestzatemnwychwycenienajlepszych”
.
Osiągnięciaedukacyjnestanowiąwtymprzypadkunajważniejszyczynnikdeterminującymiej-
scejednostkiwnstrukturzenagród”(Gmerek,2001:296-297).
Wtakim,upodstawliberalnym,podejściu,preferujesięideęnotwartegospo-
łeczeństwa”
,wktórymto-realizującaswójpotencjał-jednostkajestzasadniczym
npodmiotemruchliwości”iwzwiązkuztympowinnaotrzymaćnmaksimum
