Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie.Zwrotkulturowywstosunkachmiędzynarodowych
13
wartościąobiektywną.Jejinterpretacjajestbowiemmocnozdeterminowana
kulturowo.Niekiedygodnośćkobietypozostajewsprzecznościzgodnością
mężczyznylubgrupyipróbującetozrównoważyćdziałaniarządówtrafiają
wpróżnięlubbarieręniedopokonania.Tkwionatakgłębokowlokalnej
tradycji,żenawetzagrożeniekaraminiejestwstanietegozmienić.Bardziej
radykalnedziałanianiosąnatomiastryzykodezintegracjigrupspołecznych.
Trwałośćodrębnościkulturowychpozostajewięctakfundamentalna,żestan-
dardymiędzynarodowezapewnedługojeszczebędąbardzocenną,alewyłącznie
ideą”(s.251).
Czyjednaktradycjekulturowemogąstanowićdostateczneusprawiedli-
wieniełamaniapodstawowychprawczłowieka?Problemtenrozważająwni-
niejszejpublikacji
AgnieszkaBieńczyk-Missala
(Kulturoweuwarunkowania
tworzeniaiprzestrzeganiauniwersalnychprawczłowieka)i
PatrycjaGrzebyk
(Kul-
turaarozliczaniezbrodnimiędzynarodowych).Pierwszaautorkazauważa:„Naru-
szeniauniwersalnychprawczłowiekamotywowanewzględamikulturowymi
będązpewnościąkontynuowane.Będzietozwiązanezsiłązwyczajów,na-
kazówreligijnych,przekonańorazuprzedzeń,aczęstotakżestrukturalnym,
trudnymdoprzezwyciężeniacharakteremtegorodzajunaruszeńprawczło-
wieka”(s.230)
14
.Odpowiadającnapytanie,jakzatemrozliczać-uwzględ-
niającczynnikkulturowy-nietylko„zwykłe”naruszenia,aleizbrodnie
międzynarodowe,PatrycjaGrzebykkonkluduje:„Sędziowiemusząbyćkul-
turowowyczuleni,abywłaściwieocenićwagęczynóworazwinęsprawców,
abymoglinawiązaćkontaktzeświadkamiiwłaściwieodczytaćichzeznania.
Sędziowiejednakniepowinniużywaćkultury,abypoddaćsięwwalceood-
krycieprawdyiusprawiedliwiaćczynysprawców”(s.292).
Problemjestotyleistotny,żewzasadzieczęstojedynieintuicyjniemożna
określić,któreznaruszeńnależykwalifikowaćjakonaruszenieprawczło-
wieka.GdybynaprzykładsięgnąćdoKonwencjiUNESCOwsprawieochro-
nyniematerialnegodziedzictwakulturowegoz2003roku
15
,tozgodnie
zpreambułą,wktórejodwołujesięonadoPowszechnejDeklaracjiPraw
CzłowiekaiPaktówPrawCzłowiekaoryginalnośćniektórychkulturzostaje
poddanaswoistej„cenzurze”zgodnościzwypracowanymiprzecieżwEuro-
piestandardamiprawczłowieka.TakżekonwencjaUNESCOwsprawie
ochronyipromowaniaróżnorodnościformwyrazukulturowegoz2005roku
wart.2przyjmujezazasadę,że„różnorodnośćkulturowamożebyćchro-
nionaipropagowanajedyniewówczas,gdyprawaczłowiekaipodstawowe
wolności[...]sązagwarantowane[...].Niktniemożesiępowoływaćnapo-
14
Zob.m.in.M.Koenig,P.Guchteneire,DemocracyandHumanRightsinMulticultural
Societies,Ashgate2006.
15
KonwencjęomawiaH.Jodełka-Schreiber(Międzynarodowaochronaniematerialnegodzie-
dzictwakulturowego,„StosunkiMiędzynarodowe-InternationalRelations”2005,nr3-4).
