Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie.Pułapkikultury
9
kultury,jakiprzejawiasięwnieustannychinnowacjachitransformacjach.
Niemniejpolitykatożsamościwciążciążykuideiwspólnotykulturowej.Ry-
tuałyispektakle,wtymzwiązanezupamiętnieniemzwycięstwiklęskwrela-
cjachmiędzynarodowych,wyraźniepokazująobecnośćkulturywpolityce
państw.Mitwspólnotykulturowejfunkcjonujenietylkojakoideaintegracji,
lecztakżekoncepcjazbiorowejtożsamościkulturowej.Stądpytanieokulturę
globalną,nacowskazujeAnthonyD.Smith,jestzdaniemAutorkizsamejswej
istotybezzasadne,jeśliniebierzesiępoważniejakopunktówodniesienia
układówmiędzyplanetarnych.Musiałabybowiemcharakteryzowaćsiępoczu-
ciemciągłościdoświadczeńmiędzypokoleniowychiwspólnązbiorowąpamię-
cią.Tymczasemkulturaciąglerozumianajestjakowłasnośćjakiejśwspólnoty,
ajejspecyficznecechyodróżniająjednąwspólnotęodinnych.
KolejnąpułapkąopisywanąprzezAutorówjestinstrumentalizacjakultury
przezjejpolityzację.Takąperspektywęprzyjęła
EwaKlekot
,któraanalizując
politycznewykorzystaniekategoriidziedzictwakulturowego,zauważamiędzy
innymi,żezbombardowaniekatedrywReimsw1914rokustałosięprzyczyną
„walkinazabytki”.Niszczenieobiektówhistorycznychnaliniifrontuzpo-
wodówtakzwanejkoniecznościwojskowejobiestronyprzedstawiałyjako
barbarzyństwoprzeciwnika.Takiepodejścienieuwzględniałojednakmożliwej
pokonflikciezmianygranic,którastawiałaproblemrestytucjidóbrkultury
przejętychlubprzemieszczonych,doktórychprawoniezostałojednoznacznie
określonewistniejącychregulacjachprawnych.Pewnego,choćułomnego
rozwiązaniategodylematuupatrujeAutorkawkoncepcjiwspólnegodziedzic-
twa,którepozwalałobyidentyfikowaćsięzcennymielementamidziedzictwa,
niezależnieodmiejscaichusytuowania.
InniAutorzyanalizująpułapki,jakienapotykamy,uwzględniającczynnik
kulturowywbadaniachnaukowych.Wtymkontekściewartozwrócićuwagę
naartykuł
AgatyZiętek
opułapkachbezpieczeństwakulturowego.Autorka
wyjaśnia,czymwjejopiniijesttenaspektbezpieczeństwa.Najważniejszaztez,
jakiestawia,wyrażasięwprzekonaniu,żepoczuciebezpieczeństwaniejest
stanemwpełniobiektywnym,araczejfunkcjąświadomości,konstruktem
społecznym.Stądwnioskuje,żebrakzagrożeńkulturowychdlapaństwanie
jestjednoznacznyzpodobnymiodczuciamijegoobywateli,macharakter
dynamicznyizmieniasięwczasie,zaśsamakulturamożebyćczynnikiem
wpływającymnapostrzeganieidefiniowaniezagrożeń.Zauważa,żewprawdzie
bezpieczeństwokulturowecorazpowszechniejtraktowanejestjakoodrębna
dziedzinabezpieczeństwa,tojednakwpraktycetrudnojecałkowicieoddzielić
odbezpieczeństwamilitarnego,politycznego,ekonomicznego,anawetekolo-
gicznego.Nienależygoteżutożsamiaćjedyniezbrakiemzagrożeń.Wymaga
działańzapewniającychwarunkiwzrostuirozwojuorazzdolnościadaptacjido
zmianwśrodowiskukulturowym,bezutratywłasnejspecyfiki.Podkreśla,że
nadmiernawrażliwośćiniskaadaptacyjnośćmogąsięstaćźródłemgenero-
