Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
MagdalenaBanaszkiewicz
Ostatniedwaartykułysąstudiamiprzypadków,wktórychgłównymibohate-
ramisązabawki,adokładnielalki.Okazujesię,żete,wydawałobysię,trywial-
neprzedmiotyznakomicieoddająróżnekoncepcjeideowedostrzegalnewkultu-
rzewspółczesnej.DoktorMałgorzataWrześniakskupiasięnaestetycznymideale
promowanymprzeztwórcówisprzedawcówlalek.Tenmodelsprowadzićmożna
dosłów:cutnessisexy.Itakjakwprzypadkugier,takilalkiprzestająbyćnpro-
stązabawkądladziecka,przytulankądladziewczynki,która«bawiłasięwdom».
Lalkajestobiektemkolekcjonerskim,jestidolkądonaśladowania,jestwkońcu
narzędziemwpływanianawygląd,postawyizachowaniadzieciidorosłych”33.Od-
wrotnyaspekttegozjawiskaprzedstawiadoktorElżbietaWiącek,któranaprzy-
kładziesłynnejBarbieudowadnia,jakspecyfikakultury(wtymakuratprzypadku
islamskiej)wpływanawyglądlalek.ProdukowanemasowonislamskieBarbie”są
zdaniemautorkijednązbitewtoczonychwramachwojnydżihaduzMcŚwiatem.
Lalki,będącewyrazemstylużycia,znakomicieodzwierciedlająnasilającąsięten-
dencjęislamizacjiżyciawświeciearabskim.JakdobrzepasujątusłowaBolesława
LeśmianazwierszaLalka:
Dziewczynce,cosięmoimbawinieistnieniem,
Wdzięcznajestem,gdywdłoniemójniebytporywa,
Imówizamniewszystko,różowanatchnieniem,
Iudaje,żewierzywto,iżjestemżywa34.
***
Jakpokazujekrótkiszkicprezentującyartykułyzgromadzonewtymtomie,pub-
likacjaniniejszastanowiswoistytygielproblemówipodejśćmetodologicznych.
Zabawę,ludycznośćirozrywkęłączyprzedewszystkimpłynnośćibrakstałych
ramfunkcjonowania.Bezwątpieniajednakwspółczesnegoczłowiekatrudnonie
nazwaćhomoludens,apróbazrozumieniagoprzezpryzmatzabawyniejestsprawą
trywialną.
NakoniecpowróćmyjeszczerazdoPlatona.Filozofprzestrzegaprzedcałkowitą
dowolnościązabaw,wszczególnościzaśwśródmłodzieży.Podkreślabowiemzna-
czenietejaktywnościdlarozwojuduchowegoczłowieka,atozkoleiprzekładasięna
późniejszeżyciedorosłychjużobywateliiichdziałalnośćprawodawczą.
Twierdzę,żewpaństwachludziewcalenaogółniezdająsobiesprawyztego,żedla
prawodawstwarozstrzygająceznaczenieposiadajązabawy.Odnichbowiemzależy,czy
nadaneprawabędątrwałe,czynie.Jeżelibowiemgryizabawysąustanowioneiustalo-
netak,żecisamiludziezabawiająsięzawszetaksamowtychsamychokolicznościach
iwtakisamsposóbiwtychsamychrozrywkachznajdująprzyjemność,wówczaspozosta-
jąnienaruszonerównieżzarządzeniaodnoszącesiędopoważnychsprawżycia35.
33Zob.artykułM.Wrześniakwniniejszymtomie.
34B.Leśmian,Lalka,zcykluPostacie,[w:]idem,Poezje,PaństwowyInstytutWydawniczy,War-
szawa1973,s.253.
35Platon,Prawaś,s.259.
