Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kulturowanatura,słabyprofesjonalizm
11
czykiczem,wierszemczyprozą).Krótkomówiąc,uważamy,
iżtocoodczytujemyjestpoetyckimdziełemsztuki,ponieważ
jegojęzykodznaczasięwłasnościami,którerozpoznajemyjako
istotniepoetyckie;uważamyteż,żeoglądamynp.mistrzowskie
dziełorenesansowegomalarstwa,ponieważodznaczasięstylem
iplastycznymirozwiązaniami,którerozpoznajemyjakoucieleś-
nienienajwyższychambicji,możliwościizadańsztukitamtego
okresuitp.
Tenpoglądnanaturędziełaicharakterpoznaniaartystycz-
nego,przenoszącynaterensztukicechynowożytnegopoznania
naukowegoprzedmiotufizycznego,pozwalałtraktowaćwyni-
kiartystycznegopoznaniawscjentyficznychkategoriachpraw-
dziwościiobiektywnejsprawdzalności:jeślidziełosztukiza-
wieraobiektywne(niezależneodobserwatoraikontekstu)włas-
ności,toichuchwycenieirozpoznaniejestnietylkomożliwe,
aleiwymaganedopoprawnejinterpretacji,którazasadniczo
winnaprzynieśćpełneiostatecznewyjaśnieniedzieła.Wszel-
kierozbieżnościodczytaniasątutraktowanejakousterkipro-
cesupoznania;rezultatbłędówwsztuce,niedostatkówwiedzy
czyumiejętności.Jakłatwozauważyć,siłątejkoncepcjijestpo-
znawczyoptymizmiwzmacnianiedobregosamopoczuciaba-
daczy(poznaniebowiempełneipewnejesttuzawszemożli-
we);słabościązaśskłonnośćdopomijaniawszystkiego,como-
głobyjejprzeczyć,acozbiegiemXIXi(zwłaszcza)XXwieku
zdecydowałoojejpodważeniuczyprzynajmniejkrytycznym
przewartościowaniu.
Świadomość,żewłaściwościdziełasztukijedyniepozornie
-czynatzw.pierwszyrzutoka-mającharakterobiektywny,
bezpośredniodostępnypodmiotowiiautonomiczny(nieuwa-
runkowanyprzezkontekst),ajegoodbiór,lekturowedoświad-
czenieczyestetyczneprzeżyciejedynieuchodzązaspontanicz-
neiindywidualne,stosunkowoniedawnoutorowałasobiedrogę
wdziejachrefleksjiosztuceiliteraturze.Jednąznajwcześniej-
szychobserwacjitegorodzajujesttaotouwagazpołowyXIX
wieku:
