Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Jesttozgodnezzarysowanąuprzedniokoncepcjąspołeczeństwa
obywatelskiegojakocałościinstytucjiniezależnychodpaństwa.Ale
podkreślonyzostajezwłaszczacharaktertychinstytucjijakodobrowolnych
zrzeszeńwyłaniającychsięczęstozuprzednichruchwspołecznych.Polska
„Solidarność”latosiemdziesiątychstanowiznamienny,cytowanywzwiąz-
kuztymprzykładiprzedmiotanalizy.Zgodniezwłasnymstanowiskiem
autorw,społeczeństwoobywatelskienależyodrżnićnietylkoodpaństwa,
aletakżeodsferygospodarczej:„kapitalistycznejekonomiirynku”(s.2).
Wtejmonografiioznaczeniuzasadniczymdlaanalizowanego
przedmiotucharakterystycznejestcałkowitepominięcieproblematyki
narodu.Samtermin„nard”występujetylkowzwiązkuzpoglądami
HannyArendtnaniemieckiepaństwodobyRomantyzmukierującesię
doktrynąekonomiinarodowejorazzodrzucanymprzezautorwpojęciem
narodu-państwajakoprowadzącymnarddopaństwatotalitarnego.
Znanesązainteresowaniakoncepcjąnarodumanifestowanewpismach
polskichfilozofwimyślicielispołecznychXIXipoczątkwXXw.
WakademickiejjużsocjologiilatmiędzywojennychFlorianZnaniecki
poświęciłzagadnieniuspołeczeństwainarodurozważania,ktrezawierają
propozycjerozwiązaniatrudnegoproblemuwzajemnychzwiązkwrżnych
kategoriiwięzitworzącychzłożoneidynamiczniepojmowane,zmienne
społecznecałości.Społeczeństwojest,wedługZnanieckiego,oglną
kategorią,nadrzędnąwstosunkudorżnychkomplekswzbiorowości
krzyżującychsięprzezwielorakąprzynależnośćswoichczłonkw.Okreś-
leniecharakterudanegokompleksuzależyodtypuzbiorowości,ktry
uznamyzadominującyzpunktuwidzeniarozpatrywanejproblematyki.
Wzależnościodwybranegopunktuwidzeniamożnawięcmwić
ospołeczeństwachpaństwowych,kościelnych,narodowych,klasowych,
rasowych,mającnamyśliwistocietesamefizycznezbioryludzi.Te
fizycznezbiorysąjednaktylkonieistotnym,zdanegopunktuwidzenia,
substratemdynamikiludzkichdziałańizależnościmiędzykrzyżującymi
sięgrupami(Znaniecki,1973,s.65,67–69).Tostanowiskonieoznacza
utożsamianianaroduzespołeczeństwemlubpaństwem,gdyżZnaniecki
rozumiałtutajspołeczeństwojakooglnąkategorięwięzimiędzyludzkiej
wynikłejztrwałychinterakcji.Niewykluczałotopojęciaspołeczeństwa
wsensiewęższym,np.jakokompleksugrupzdominowanegoprzezgrupy
interesuzbiorowego.
Znanieckinieposługiwałsiępojęciemspołeczeństwaobywatelskiego
womawianympoprzednioznaczeniu,aleideatakiegospołeczeństwabyła
26