Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
elementwetnicznieistanowozłożonegopaństwa.Nardpaństwowynie
wyrastabowiembezugruntowaniawjakichśetnicznychpodstawach.
CharlesTilly,ktryużywaterminu„nardkierowanyprzez
państwo”,zbliżonegodopojęcianarodupaństwowego,nierezygnuje
zuwypukleniaswoistychkulturowychczynnikwnarodotwrczych
(Tilly,1994,s.133).Tillyniemawątpliwości,żekształtowaniesię
narodweuropejskichtrzebabadaćpoczynającconajmniejodXVw.
Uważajednocześnie,żestanznajomościtegozagadnieniaskłaniaraczej
dostawianiapytańniżudzielaniagotowychodpowiedzi.Wcharakterys-
tycewczesnychfazformowaniasięnarodupodkreślarolęczynnika
państwowego.Wczesny„nacjonalizm”angielskiuważazaniekulturowy,
awięcgłwniepolityczny,alenastępniestwierdza,że„kontrola
centralnazdecydowanieobejmowałatakżekontrolęnadkulturą,tojest
uprawomocnienielubtworzeniejednegojęzyka,historii,sztuki,prak-
tycznejtradycjiobejmującejwszystkichżyjącychnaterytoriumpań-
stwowym”(Tilly,1994,s.140).Toostatniestwierdzeniemożesię
wprawdzieodnosićdopźniejszegookresuformowaniasięnarodw
(XVIIIw.).DokonującprbystatystycznychzestawieńTillystwierdza
jednakznacznenasilenieprzejawwnacjonalizmuwruchachspołecz-
nychXVIiXVIIw.OdnajdujetozjawiskozwłaszczawIberii,Brytanii
iFrancji.
Tozagadnieniezkoleiwiążesięzjegodrugą,obokkoncepcji
„narodukierowanegoprzezpaństwo”,koncepcją„naroduszukającego
państwa”(stateseekingnation).Jesttowięcpoglądstanowiącycałkowite
odwrceniekoncepcjiGellnera.Zdajeonsprawęzrżnorodnościdrg
rozwojunarodwwhistoriieuropejskiejizwielopostaciowościsamego
zjawiskanarodu,ktreniemasztywnychgraniciwyraźnie,jednoznacznie
określonegopoczątku.Awkażdymraziepoczątkutegomożnaszukać
przedepokąindustrializacji.
Gotowościądoodnajdywaniaprzejawwkulturnarodowychprzed
schyłkiemXVIIIw.rżnisięTillyodHobsbawma,ktrystoina
stanowiskuznacznegoograniczeniahistorycznegozasięgupraktycznego
zakresukulturnarodowych.Podobniejakprzedstawicielepolitycznej
koncepcjiHobsbawmskłonnyjesttraktowaćnardjakozjawiskobardzo
ograniczonewczasieiwrealnychwłaściwościach.Aprzeztoteż
zjawiskościśleijednoznacznieokreślone,ktregonienależyutożsamiać
zodmiennymichoćpodobnymihistorycznymiformami.Wdziejach
kulturnarodowychdopatrujesięonraczejfikcjiimitwniżrzeczywistości
30