Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
tradycjąiliteraturą,orazwyznajereligięniemającążadnychpunktw
stycznychzżadnązwymienionychdziedzin,takżezfolklorem.
„Syntagmy”kulturynarodowej—inaczejniżjęzykowej—nie
należyjednaktraktowaćzbytsztywno.Wracającdopoprzedniego,
hipotetycznegoprzykładutrzebaprzyznać,żesąnarody,np.Irlandczycy,
ktrewobcymjęzykutworząliteraturęodpowiadającąwłasnejtradycji,
żewielereligiiświatowychmacharakteruniwersalny,jakkolwiekzawsze
przyjętareligiaulegaadaptacjidowłasnejkulturynawracającejsięgrupy.
Odmianyformalnietychsamychwyznańwobrębierżnychkultur
narodowychniesąwięcidentyczne.Elementysystemw,nawetjednolitych
wswejgenezie,ulegająbowiemetnicyzacjiwchodzącwobrębinnych
kultur.Jakoprzykładmożesłużyćpolskikatolicyzmzjegoswoistą
obrzędowością,pocztempolskichświętychiszczeglnymkultemMatki
Boskiej,formalnieuznanejwXVIIw.zaKrlowąKoronyPolskiej.
Zjawiskaetnicyzacjiniezaprzeczająjednakistnieniupodobieństwzbliża-
jącychdosiebiekulturynarodoweidziałającychwkierunkuuniwer-
salizacjiprzekraczającejgranicesyntagmy.
Dlacharakterystykizbiorowościnarodowychjakowsplnotkultury
szczeglnieważnyjestfakt,żewszelkiekryteriaokreślające„jednostkę
kultury”należytraktowaćjakoalternatywne.Ichmodelowyrejestrmoże
ulegaćzmianomalbotylkowpewnychokresachhistorycznych,albo
trwale.Znaczenieposzczeglnychelementwniejestteżjednakowedla
rżnychnarodw.Stwierdziłtom.in.JerzySmolicz(1987;1990)badając
członkwwieloetnicznegospołeczeństwaaustralijskiegoorżnympo-
chodzeniunarodowym.Językniewewszystkichzbiorowościachnarodo-
wychstanowiznamiennyelementkulturowejsyntagmy(Lapierre,1988;
Fishman,1983).Niewyrżnianp.Żydw,wwielukrajachdiaspory
zachowującychmimoto—głwniedziękireligii—poczucieodrębności
inarodowąidentyfikację.WniepodległymIzraelukonsolidujesięjednak
językdawnejtradycjijakoważnyelementnarodowejsyntagmy.Posługując
sięmetaforąDeutschamwiącegoowielościcegiełek,zktrychskłada
siękulturanarodowa,trzebawięcdodać,żerodzajetychcegiełekmogą
ulegaćwymianie.Występująwniektrychgmachachkulturynarodowej,
abrakichwbudowlachinnychkultur.Zmiennesątakżefunkcje,awięc
iważnośćposzczeglnychrodzajwelementw.Dlacharakteruniektrych
narodwszczeglnieważnyjestjęzyk,dlainnychreligia,dlainnych
obyczajdomowy.Będzieotymdalejmowawzwiązkuzindywidualnym
doświadczeniem,przeżywaniemkulturynarodowej.
39