Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
EDUKACYJNYPOTENCJAŁPAWILONUPOLONIANABIENNALESZTUKIWWENECJI...
15
doświadczeniazoperą?WystawienieHalki(wciążuważanejzapolskąoperęna-
rodową)wplenerzewioskizmieniajejnarodowycharakteriprzekierowujeuwa-
gęnawąteknapięćklasowych,którywybrzmiewawspólniezpolsko-haitańską
rewolucjąspołeczną,łączącądwiespołecznościoddaloneodsiebiezarówno
geograficznie,jakikulturowo(Moskalewicz,2016,s.71).
Nietylkokontekstnarodowyjesttutajzatemistotny.InterpretatorzyHalki
zwracajątakżeuwagęnaantyfeudalnąwymowędzieła.Librettostworzoneprzez
poetęWłodzimierzaWolskiegoukazywałoskomplikowanądynamikęspołeczną
epokioraznapiętestosunkimiędzypolskąszlachtąachłopstwem,pobrzmie-
wającechemrabacjigalicyjskiejz1846roku.Towspólnedoświadczenieucisku
łączypańszczyźnianychchłopówzterenówPolskizsytuacjąniewolnikówhai-
tańskichwXIXw.ijedni,idrudzychwycilizabroń,walczącowłasnąwolność
igodność(Rauszer,2020,s.38).Współcześnibadaczewielokrotniewskazują
naniezwykleprzemocowycharakterwładzyszlacheckiejnadpoddanymichłopa-
minaterytoriumRzeczpospolitej:niczymnieograniczonaprzemoc(fizyczna,
seksualnaiemocjonalna),wszechobecnakontrola,wyzysk,morderstwapowo-
dowały,żeprzemocjawiłasięjakoostatecznyfundamentcałegosystemuspo-
łecznego,apołożeniechłopówpańszczyźnianychnieodbiegałoznacznieod
losuniewolnikówkolonialnych(Leszczyński,2020,s.250).ProjektHalka/Haiti
odnajdujetopolsko-haitańskiepokrewieństwo.
Wielorakawymianakulturowa,widocznawprojekcieJasperaiMalinow-
skiej,niedotyczytylkoaspektówhistorycznych.Artyści,zbierającdokumentację
doswojegoprojektu,odkryliciekaweparalelemiędzypolskąHalkąaelementa-
mikulturyhaitańskiej.GóralkaHalkareprezentujetypowąbohaterkęzludu,
częstospotykanąwliteraturzeeuropejskiejXIXw.:wykorzystanaiporzucona
popełniasamobójstwo,niemogącporadzićsobiezodrzuconąmiłościąiznie-
sprawiedliwością,jakająspotkała.Okazujesię,żegłównaośtematycznali-
brettajestbardzopodobnadoznanegohaitańskiegopoematuprzetworzonego
napieśńludowąChoucouneśpiewanątakżewCazale,która,podobniejakope-
raMoniuszki,opowiadaowielkiejmiłościzniszczonejprzezpodziałyklaso-
we.HalkatopolskaChoucoune!Takartyściwprowadzilimiejscowąpubliczność
whistorięHalkiiJanusza.Abydodatkowozaznaczyćzazębiającesięelementy,
polscysoliścizatańczylidodźwiękówmazuralokalnyhaitańskitanieconazwie
kokoda,amłodzitancerzezCazalepodczastygodniowychwarsztatówodby-
wającychsięprzedspektaklem,nauczylisiękrokówpolonezaiodtańczyligo
wdniupokazu.Wspólnotapolsko-haitańskiegodziedzictwakulturowegona-
brałarealnego,wizualnegowymiaru.Jakiezatemmożebyćedukacyjneoddzia-
ływanieHalki/Haiti?