Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DariuszRozmus1
Ozaklętychskarbach,czylijaksięmożnałatwo
iszybkodorobić2
Wtytuletegoartykułuzawartajestwzasadziejegopuenta,alespróbujęjed-
nakomawianewnimzagadnienieszerzejrozwinąć.Motywyskłaniająceludzido
poszukiwańrzeczyukrytych,wtymoczywiścieskarbów3,sąróżne.Przedmiotem
tegokomunikatujestgrupaosób(niestety,jaksięsądzi,najliczniejsza),dlaktórych
motywacjąwposzukiwaniachskarbówjestchęćzysku.Niezajmujęsiętutajposzu-
kiwaczami,dlaktórychodkrywaniehistoriijestpasją,macharakterintelektualnej
przygody.Ztądrugągrupąposzukiwaczy,badaczyprzeszłości,zarównoarcheolo-
dzy,jakisłużbykonserwatorskiemogąnawiązaćkorzystnydlaobustrondialog.
Nielegalneposzukiwaniaskarbówtopoważnyproblemuderzającywdziedzictwo
archeologicznewszerokimtegosłowaznaczeniu,jakiwwęższymzakresiezwiąza-
nymzdziejaminaszegonarodu.Podczasnielegalnych,zwykleniefachowoprowadzo-
nychodkrywek,niszczonyjestkontekstarcheologicznyznaleziska.Zaprzepaszczane
sąistotneinformacjemogącerzucićświatłonapochodzeniedanegoskarbuiokolicz-
nościjegoukrycia.Rzadkoodkrywcamaumiejętnościimożliwośćopisania,atak-
żekonserwacjiodkrytegocennegodepozytu.Dodatkowoprzyokazjitakichodkryć
mogąsięrodzićkolejneproblemyjużnaturymiędzyludzkiej,anawetprawnej,wyni-
kającezewentualnychkłótniopodziałzyskówwewnątrzgrupyznalazców.Mogąone
prowadzićdoprzemocyiinnychrodzajówprzestępstw.Czasamiskarbysąrzeczy-
wiście,jakwierzywtowieluposzukujących,przeklęte4.Niejedenposzukiwaczskar-
1
Prof.WSHdrhab.;WyższaSzkołaHumanitaswSosnowcu.
2
Jesttowzasadziewszystkomówiącytytułtrzeciegorozdziału(s.273-305)zbiorubaśniilegenddla
dzieciimłodzieży(bardziejdlamłodzieży)-por.S.Świrko,Orlegniazdo.Podania,legendyibaśnie
wielkopolskie,Poznań1969.
3
Pojęcieskarbuwarcheologiinieoznaczatylkodepozytumonetiinnychprecjozówwykonanych
zmetaliszlachetnych.Tomożebyć,naprzykład,ukrytyzbiórnarzędzikrzemiennychalbowspaniale
zachowanychsiekierekwykonanychzbrązu,czymieczy,którepróbowanoodsprzedaćdomuzeum
wGdańsku.Por.H.Machajewski,M.Maciejewski,SkarbludnościkulturyłużyckiejzRoskanadNo-
tecią,[w:]PradolinaNotecinatlepradziejowychszlakówhandlowych,red.H.Machajewski,J.Rola,
Poznań-Piła-Płotki2006,s.127-146orazM.Bugaj,SkarbmieczybrązowychzWierzchucina,pow.
pucki,stanowisko10,[w:]PomeraniaAntiqua,tomXX,Gdańsk2005,s.241-261.
4
Pilnująjeczarty,karły,dżinyiinnezwyklezłeduchy.Zdecydowanienajlepsidlaśmiertelnychludzisą
SkarbkowielubSkarbnicyzgórniczychlegend.Płonąnadskarbamibłędneognie,wktórychoczyszczasię
zdobytezwykledziękiludzkiejkrzywdziezłoto.Tesprawysąpowszechnieznane.Alektosłyszałoistocie
zwanejBaałekaben?PodkoniecXVIIIw.JakubFrank,twórcasektyfrankistów,przebywałwCzęstocho-
wiewcharakterzearesztanta,alebezwiększychkłopotówkierowałswoimruchem.Największaliczbajego
zwolennikówprzebywaławCzęstochowie,która,wujęciuprzywódcysekty,stawałasięnowymSyjonem,
dużagrupaprzebywałateżwpobliskimOlsztynie.Każdyruchczytoreligijny,czyteżpolitycznypotrze-
bujewkońcufunduszynaswojądziałalność.Sektaposiadałazgromadzoneśrodki,któreukrytowjednej
zjaskińwokolicachOlsztyna.NastrażyskarbustałRabbiEliszezPodhajec.Skarbniktenwnauczaniu
JakubaFrankastawałsiępostaciąnieomalmityczną.Stałonnastrażynietylkopieniędzy,alezapewniał
