Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sowaniasię,międzyżyciemwśródludziapotrzebąsamotności.Wprowadzenietej
koncepcjipostrzeganialudzkiejkondycjiwprzestrzeńedukacjioznaczakonieczność
zmierzeniasięzproblemami,jakieonawywołuje.Jednymznichjestpotrzebapre-
cyzyjnegookreśleniatego,czymjestzdolnośćmyślenia,ojakąwedukacjichodzi,
aktórawydajesiębyćuprzedniawobeczdolnościdziałaniaisądzenia7.
1030Myślenieazdobywaniewiedzy(wfilozofiiiedukacji)
Ztezą,żeszkołamauczyćmyślenia,zgadzająsięwzasadziewszyscy.Ajednak,
wświetlerozważańArendt,to,wydawałobysię,oczywistestwierdzeniemożebudzić
sporowątpliwości.WewstępiedodziełazatytułowanegoMyśleniemożnaznaleźć
następującestwierdzenie:
Jesteśmytym,czymludziezawszebyli-istotamimyślącymi.Rozumiemprzeztoniewięcej
niżfakt,żeludziemająskłonność,amożepotrzebęmyśleniawychodzącegopozagranicewie-
dzy,czynieniawięcejtązdolnościąniżtylkoużywaniajejjakonarzędziawiedzyidziałania
8
.
Arendtzatemproblematyzujerelacjemiędzymyśleniemawiedzą,ukazując,
żeodwoływaniesiędowiedzy,nawetnajbardziejfunkcjonalne,niejesttożsame
zmyśleniem,którepozaobszarwiedzyijejstosowalnościwykracza.Takieujęcie
uderzawjedenzedukacyjnychdogmatów,czyliwprzekonanie,żeświadectwem
myśleniauczniajestceloweiświadomewykorzystywanieprzezniegozasobów
wiedzyiumiejętnościzdobywanychsystematyczniewramachrealizowanegopro-
cesukształcenia.TymczasemArendt,odróżniającrozumodintelektu9,odwołuje
siędoKantaistwierdza:
Takwięcrozróżnienietychdwóchzdolności:rozumuiintelektu,zgodnejestzrozróżnieniem
dwóchumysłowychaktywności:myśleniaipoznawania,orazdwóchodmiennychtrosk-
znaczeniawpierwszejkategoriiipoznaniawdrugiej10.
WkomentarzudotegorozróżnieniaArendtdajerównocześnie,wsposóbdla
siebietypowy,dowódniezależnościswojejrefleksji.Zauważabowiem,żeKant
7
Skłaniarównieżdozastanowieniasięnadnpolitycznością”edukacjipolonistycznej,oczym
będziemowadalej,anawetnadtym,czyzasadnejestspełnieniepostulatówdomagającychsięnapo-
lityczności”kształceniapowszechnego.Zob.rozdział3-Obronapolitycznościedukacjipolonistycznej.
8
H.Arendt,Życieumysłu,przeł.H.Buczyńska-Garewicz,R.Piłat,B.Baran,Warszawa2016,s.21.
9
nKantprzeprowadziłtorozróżnieniedwóchumysłowychzdolności,gdyodkrył«skandal
rozumu»,czylifakt,żenaszumysłniepotrafiosiągnąćpewnejiweryfikowalnejwiedzyosprawach,
októrychniemożezaniechaćmyślenia,isprawytakie,toznaczyzajmującezwykłąmyśl,ograniczały
siędlaniegodokwestiidziśnazywanychczęsto«ostatecznymikwestiami»Boga,wolnościinieśmier-
telności”
10Tamże.
.Tamże,s.23.
23
