Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ŚwiadomośćkomparatystycznaBolesławaLeśmiana...
31
jednakkoniecznościzaznaczania,żewswoimomówieniuztego
właśniewstępukorzysta
47
.AutorSadurozstajnegoparafrazuje
iswobodnierozwijanastępującemyślizedycjiLangego(zapewne
wyprowadzonerównieżzeznanychadaptatorowieuropejskich
opracowańRamayany):
DTojestgłównaróżnicamiędzyeposemgreckimaindyjskim.Homer
jestzawszearcy-ludzki,jestzawszepełnymiary;jegoobrazjestjasny,
czysty,wyrazisty,słowem–piękny.Jegobogowiesąpiękni,plastyczni,
sątoludziedoskonalsi,nawyższejpłaszczyźnieżyjący.Przeciwnie
uIndówniemawyrazistejgranicymiędzypięknemapotworno-
ścią,międzybogiemaczłowiekiem(ł)UHomerakażdyruchjest
określony,każdeniemasłowowymierzone,konieczne,wIndiach
ruchysąogromnieprzesadzonetak,żetracąwszelkąplastykę,aco
doumiarkowaniawsłowach–tonieznajdziemygozupełnie.Poeta
indyjskilubipowtarzaćtensamobrazkilkakrotnie,lubiornamentować
bezkońcarzeczrazopowiedzianą,lubidodawaćtysiąceepizodów
zupełniezrzecząniepowiązanych.PodtymwzględemHomerstoi
znaczniewyżejniżValmiki,autorRamayany”48.
EdytorwskazywałjednakinnąniżLeśmianróżnicęobudzieł
iobukultur–wyższośćideałówmoralnychValmikiegonad
Homerem:„Ramayanajestbardziejuduchowiona,głębiejpoczęta,
jasnowidząca.CodlaHomerajestmrokiem,nieprzeniknionym,
dlaautoraRamayanystajesięświatłością”49.
Najbardziejrozbudowanewywodyporównawczezesejów
Leśmiananiesąwięcjegowyłącznąwłasnością,niemniejjednak
wyrażająjegomocnouwewnętrznionewyobrażenieopozycjimię-
dzykulturamiWschoduiZachodu,którymdałnajpełniejwyraz
okołoroku1913wswoichwersjachopowieścipochodzących
zKsięgitysiącaijednejnocy,atakżesąsygnałamijegodystansu
wobeckulturyantycznej,przejawiającegosięniemalzupełnąnie-
obecnościąwjegopoezjiodwołańdomitologiigrecko-rzymskiej.
Wartozadaćpytanieokanonliteraturyświatowej,któryinte-
resujeLeśmiana.Recenzentarcydziełpochodzącychzodległych,
pozaeuropejskichkręgówkulturowych(Mezopotamia,starożytny
47PrzypominatopostawęLeśmianawobecsłynnegoesejuBaudelaire’a
oEdgarzeAlaniePoe,gdywswoimszkicuczerpiezfrancuskiegotekstupełnymi
garściami,parafrazującgo,bezwskazywaniaźródła,coprześledziłaŻ.Nalewajk,
Leśmianmiędzynarodowy,op.cit.,s.82–86.
48A.Lange,Wstęp,[w:]Eposindyjskie,1.Valmiki,Ramayana,Brody1909,
s.7–8.
49Ibidem,s.9.
