Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
należyjąuważaćjeszczezabędącąwzawiązkudopiero”.Kijowscynarodowcy
tworzylizwartąiopiniotwórczągrupę(ukonstytuowanąw1901r.),jednakbez
realnychszansnabudowęstronnictwanawzórdziałającychwinnychzaborach
StronnictwDemokratyczno-Narodowych(SDN).Brakowałozarównoszerszego
zapleczapolitycznego,jakiniezbędnychswobóddlapodejmowaniadziałal-
nościpublicznej.Nowewarunkistworzyłarosyjskaustawaostowarzyszeniach
z4marca1906r.,pozwalającanalegalizacjępolskichorganizacjikulturalno
-oświatowych.Usiłowanojąwykorzystaćmożliwienajszerzej,podejmującpróbę
powołaniadożyciaPolskiegoStronnictwaNarodowegonaRusi.Uczestniczący
wzałożycielskimzgromadzeniu22lutego1906r.,Zieliński,odnoszącsiędo
referowanychzałożeńprogramowych,zauważył:„Porazpierwszywkraju
naszympodniesionozasadęinteresunarodowego,natempolegahistoryczne
znaczenieStronnictwa”.Pomimoutworzeniabiuraorganizacyjnegoiwyboru
18–osobowegozarząduPSN15,władzerosyjskieuniemożliwiłyjegodziałalność.
Opróczkwestiiorganizacyjnych,wśrodowiskukijowskichligowcówpodej-
mowanozasadniczedyskusjenatematproblematykiwłączeniaziemkresowych
doprzyszłejpaństwowościpolskiej.Wzwiązkuzkilkutygodniowympobytem
RomanaDmowskiegowmieście,StanisławZielińskiodnotowałdalekoidący
sceptycyzmlideraendecji,„osłabiającynasząspójnośćpolityczną.Niewierzył
onwprzyszłośćnasząnaKresach.Niemówiłtegowyraźnie,alewkażdymjego
rozumowaniuwyczuwałosiętozupełniewyraźnie”16.StanowiskoDmowskiego
stanowiłoniemiłezaskoczeniedlakijowskichnarodowców.
Dążącdorozszerzeniazakresuideowegooddziaływania,założonowlutym
1906r.poczytnytytułprasowywpostaci„DziennikaKijowskiego”,pierwszej
polskiejgazetynaUkrainie.WjegoredakcjizasiadłjakosekretarzStanisław
15Składzarządu:CyprianKrzyżanowski,ZygmuntZiemięcki,ZygmuntChojecki,
ApoloniuszUnruh,WładysławŁukaszewicz,LeonCieszkowski,RomanBniński,Maria
Komarnicka,StanisławŚliwiński,EdwardWiliński,LudwikJankowski,EdwardPaszkow-
ski,IgnacyŁychowski,WincentyMaternicki,MirosławSawicki,JakubRokicki,Stanisław
Ułaszyn,MichałKulikowskiiS.Zieliński.WalnezgromadzeniePolskiegoStronnictwaNaro-
dowegonaRusi,„DziennikKijowski”nr20,24II/9III1906.Wedługinformacjilwowskiego
„SłowaPolskiego”(Podhasłemseparatyzmunr394,26VIII1907)Zielińskibyłwspół-
autoremprogramu.
16Cyt.za:J.Waskan,ProblematykaprzynależnościpaństwowejbyłegoWielkiegoKsięstwa
Litewskiegowmyślipolitycznejobozunarodowego1893–1921,Bydgoszcz2006,s.171.
XIV
