Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Wprowadzenie
wsystemachpolityczno-prawnych.Wtejlucemiędzyuporządkowanymi
światamimożesięzdarzyćprawiewszystko46.
Dokonującysięwjednostceswoistyrozpadwzorców
kulturynaczynnikipierwszeorazzdolnośćichponownegozłoże-
niaprzezkonstruowanieniezliczonych,najrozmaitszychrekombinacji
sąuznawaneprzezTurnerazanajbardziejcharakterystyczną
cechęliminalności47.Tozajejsprawąpowstająnoweelementy
kulturyuwolnioneodjakiejkolwiekhierarchii.Symbolikasytuacjili-
minalnychodwołujesięwedługanglosaskiegoantropologadofizjolo-
gicznegoprocesuśmierciinarodzin,anabolizmuikatabolizmu,czyli
chemicznychreakcjisyntezyirozpadu.Wprzeciwieństwiedopozo-
stałychfazliminalnośćjestjednocześniebardziejkreatywnaidestruk-
tywna.Turnerzauważatakże,żewprowadzenieterminuliminalności
nietylkodajemożliwośćpełniejszejanalizyrytuałówprzejścia,lecz
takżeznajdujeswojezastosowaniewbadaniachwszelkichgrupowych
orazindywidualnychprocesówczasoprzestrzennejzmiany.Badacz
stwierdza,iżnienależylekceważyćjejteżwtedy,gdywystępujejako
niechciany(iniewygodny)etapprzejściowymiędzykolejnymizacho-
wawczobezpiecznymistanamibytu.TymsamymdlaTurnerastan
pomiędzynieredukujesiędoprzejścia,leczoznaczatakżerozcią-
gniętywczasienpotencjał”.Wtensposóbantropolognadałliminal-
nościwymiarsynchroniczny,którywedługniegopowinienbyćroz-
patrywanyrównieżjakosamoistnystan.Wynikatozprzekonania,
żeistniejąjednostkilubgrupyspołeczne,dlaktórychnmoment
liminalny”przekształcasięwstanpermanentny.Wtensposób
temporalnyiprocesualnypunktwidzeniavanGennepazostałposze-
rzonyoaspektczasoprzestrzenny.Podczasgdydlaprekursorabadań
nadfazamiprzejścialimenoznaczazawszepróg,todlaTurnerajest
ontakżenmiejscemzamieszkania”(placeofhabitation).Ludźmiprogu
(jednostkamiliminalnymi)sądlaniegonietylkouczestnicyobrzędów
(pasażerowie),lecztakżeautsajderzyorazludziepogranicza,których
charakteryzujepodobnydoliminalnościstanpośredni.Ciostatni
funkcjonująjednocześniewdwóchlubwiększejilościgrupspołecz-
nychwskutekprzypisania,indywidualnegowyboru,samookreślenia
bądźnabycia,leczichnspołecznezdefiniowanieinormykulturowesą
46VictorTurner,Gryspołeczne,polaimetafory,op.cit.,s.9.
47Ibidem,s.214.
