Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
UtworyukraińskichprzyjaciółtłumaczyłOrkanzpomocąWłodzimierzaJarosza
84
najęzykpolskiiprzesyłałWysłouchowidoUTygodnia”.Częśćznichznalazłasięwprzy-
gotowanymprzezniego–wzmiankowanymwlistach–tomikuMłodaUkraina.
WspomnianaucieczkaUwlas”niejestbynajmniejucieczkąwsamotność.Pamięta-
my,żewkorespondencjizKatarzynąSmreczyńskąpisarzdawałwyrazzłemuznoszeniu
samotnościzarównoprzezsiebie,jakiprzezmatkę.WkorespondencjizWysłouchową
pojawiasięjeszczejedenodcieńsamotności.ZwróciłnaniegouwagęLesławTatarowski
wstudiumopowieściWroztokach,którejczaspisaniapokrywasięzlatamikoresponden-
cjizWysłouchową.UWplanieegzystencjalnym[…]utwórobnażazcałąbezwzględno-
ściątragizmrozluźnieniawięziOrkanaześrodowiskiemwiejskim”
85
.DlaTatarowskiego
powieśćtastanowim.in.Ufascynującydokument[…]tragicznejsamotności,którądzielił
wówczasOrkanzwielomainteligentamipochodzeniawiejskiego”
86
.Echategopoglądu,
tkwiącegojakościeńwduszygorczańskiegoartysty,sądostrzeganewjegowymianiemyśli
zredaktorkąUZorzy”.
Orkan,któryuważałsię–przesadnie–zadramaturga,dużomiejscawkorespon-
dencjizWysłouchamipoświęcateatrowi.Nadewszystkosątoinformacjedotyczącekło-
potówzwiązanychzzaprezentowaniemnascenieSkapanegoświataorazkoncepcjiteatru
ludowego.
NegatywnaopiniaOrkanaoJózefieKotarbińskim
87
wiążesięznieudanąpróbą
wystawieniaSkapanegoświatanascenieTeatruMiejskiegowKrakowiew1899roku,za
jegodyrektury.WtokudalszychkilkuletnichstarańoprezentacjęspektakluwKrako-
wiepisarzuświadomiłsobiesłabośćutworu.Kontynuowanietychzabiegów–zakoń-
czonychpowodzeniemdopiero15października1904rokunasceniekrakowskiegoTe-
atruLudowego–tłumaczyłsobiechęciązbieraniadoświadczeńartystycznychorazprze-
konaniem,żenierazteatrywystawiaływielegorszychutworówniżten.Jedynecieszące
OrkanainformacjeoSkapanymświeciedotycząscenicznejadaptacjidramatuweLwowie
(1900i1902).
insze,jakinonato,abypatrzał.Apatrzeć,moiściewy,tojeszczeniesztuka,botobądźktopotrafi,inotrzeba
widzieć,trzebaumiećtakpoludzkuoczamimyśleć.Towtedyilasinaczejbedziesięprzedstawiał.Dytoświat
niepodlejsyodnaskiegoświata«”(W
.Orkan,Wroztokach,Warszawa1952,s.155).
U[…]tekstyOrkanaodsłaniająpolatachnoweaspekty,dotycząceprzyszłościcywilizacji.Takąpozo-
stajewielkaproblematykaekologiczna,przezautoraWroztokachmniejczybardziejświadomieporuszana
(wyrąbodwiecznejpuszczykarpackiej,zakłócanierównowagiwekosystemachgórskich,unicestwianiebioto-
pów)”A.Sulikowski,KulturakarpackawtwórczościWładysławaOrkana,w:Orkanczytanydzisiaj…,s.86-88.
84
Zob.E.Wiśniewska,op.cit.,s.203.
85
L.Tatarowski,„Wroztokach”WładysławaOrkana–studiumsamotności,UActaUniversitatisWratisla-
viensis”nr177.PraceLiterackieXIV
,Wrocław1977,s.223.
86
Ibidem,s.223.
87
W1905r.Orkanpodpisał–wrazzgrupąpisarzykrakowskich–oświadczeniezłożonenaręce
prezydentamiasta(opublikowanewUCzasie”1905nr87)przeciwkandydaturzeJ.Kotarbińskiegonastano-
wiskodyrektoraTeatruMiejskiegonanastępnesześciolecie(ListyLucynyiJózefaKotarbińskich.Wybóriopra-
cowanieZ.Jasińska,Warszawa1978,s.171).
XX
