Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
68
RozdziałI.Tradycjeekonomiiliteratury
namałyfotelikiwidząc,jakniskosięznajduje,powiedział:–Złoto,
srebroimiedź.Gwinee,szylingi,półpensówki133.
Retorykategofragmentuwciekawysposóbomijaekonomiczne
wyjaśnieniaistotypieniądza–sąwymienioneodrazu,aletylko
wmyśli,pozostająniewypowiedziane.Zamiastnichpojawiasięcoś
najbardziejoczywistego:metaleimonety(dodajmy:dośćdrobnej
wartości).Alechłopcataodpowiedźniesatysfakcjonuje.Pytadalej:
flCzymsąpieniądzenaprawdę?”orazflCoonemogąrobić?”–flPie-
niądze,Pawle,mogązrobić,cokolwiekzechcesz”–odpowiadaojciec.
Właśnietawszechmocpieniędzyinteresujechłopca,awłaściwieza-
ciekawiajągojejgranice.Dopytujezaraz:fl[…]dlaczegonieuratowały
mimojejmamusi?”134.
Granicąpieniędzy,ichwszechmocy,jestludzkaskończoność,
śmiertelność–posługujemysięmediami,wtympieniędzmi,zpo-
woduskończoności135.Pieniądzeflmogązrobićwszystkoto,cojest
wogólemożliwedozrobienia”136.Tapozornatautologiaukazujenam
siłęmonetarnejmodalności–wszystko,cojestmożliwe,jestmożliwe
zapieniądze.Aczegoniemożnakupić,trafiadowypartejsferyme-
tafizykiimistyki–zarazemukrywając,żewsamympieniądzutkwi
wieleteologicznychkruczków.Napierwszyplanwysuwasięzatem
racjonalnamodalnośćpieniądza.Trudnoznaleźćzdanie,którelepiej
określałobydziewiętnastowiecznądominacjęekonomii,niżzrównanie
działaniapieniądzazmożliwościamiludzkiejaktywności.Pieniądze
zapewniajątakżeuznanie:fl[…]dziękipieniądzomjesteśmyhonoro-
wani,jaksięnasludzieboją,szanują,zabiegająonasipodziwiają,
jaksięstajemypotężniiwspanialiwoczachinnychludziijakdzięki
pieniądzommożnaczęstonawetśmierćodsunąćnadługiczas”137.
Spróbujmypodsumować,czegodowiadujemysięopieniądzach
ztegofragmentupowieściDickensa.Pieniądzesąuformowanym
materiałem,którysampowinienbyćcenny(złoto,srebro,miedź)
–topodstawowawiedzaprzeznaczonadladziecka.Dalejpieniądz
zapewniaobiegdóbrifunkcjonowanierynku–tooczywistawiedza
ekonomicznabiznesmena.Kolejnafunkcjapieniądzatozapewnienie
społecznegouznania–funkcjanowa,wcześniejuznaniezapewniały
naprzykładurodzeniealboosiągnięcia.Wreszciepieniądzwyznacza
133
K.Dickens:SprawyfirmyDombeyiSyn.Hurt,detal,eksport.T.1…,s.140.
134
Ibidem,s.141.
135
Zob.J.Hörisch:Bedeutsamkeit…,s.41.
136
K.Dickens:SprawyfirmyDombeyiSyn.Hurt,detal,eksport.T.1…,s.142.
137
Ibidem.
