Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wymiaryimodelenie(pełno)sprawności…
17
Niepełnosprawnośćwwymiarzespołecznympojmowanajestjakobrak
lubograniczenieaktywnościczłowiekawzwiązkuzespołecznymfunkcjono-
waniem.Modelspołeczny,określanyrównieżjakomniejszościowy,wiążesię
zzałożeniem,żeniepełnosprawnośćjestuwarunkowanaspołecznie.Wtympo-
dejściutonieniepełnosprawnośćjestproblemem,alesposóbjejtraktowania
(swoistestygmatyzowanie).Przekładasiętonapostawyizachowaniawobec
osóbzniepełnosprawnością,które–postrzeganejakogrupamniejszościowa–
zreguływalcząoswojeprawaiwyrównywanieszans.Niepełnosprawnośćnie
tylejestwięccechąjednostki,coraczejzłożonymzbioremstanów,zktórych
wielejesttworemśrodowiskaspołecznego.Postępowaniezatemwymagaspo-
łecznegodziałania,stądnacałymspołeczeństwiespoczywaodpowiedzialność
zadokonaniemodyfikacjiśrodowiskakoniecznejdopełnegouczestnictwaludzi
niepełnosprawnychwewszelkichformachidziedzinachżycia.Niepełnospraw
-
nośćwtymrozumieniuwiążesięzpostawamiczynawetideologiąiwymaga
zmianspołecznych,cojestjużdomenąpolityki.Wchodziwięcwobszarpraw
człowieka27.
AgnieszkaOlechowskapisze,żemodele:moralny,osobistejtragediiczyme-
dyczny,mającharakterredukcjonistyczny,ponieważsprowadzająosobęznie-
pełnosprawnościąisamąniepełnosprawnośćdokategoriinkaryzagrzechy”
,
ułomnegociałabądźniepełnosprawnegoumysłu,nprzedmiotu”medycznych
oddziaływań28.Wmodeluspołecznymdążysiędoszerszegoujęcianiepełno-
sprawności29.
Niepełnosprawnośćjestzjawiskiem,któremożedotyczyćkażdegoczło-
wieka,niezależnieodwieku,płciczystatususpołeczno-materialnego.Dlatego
naprzykładŚwiatowyProgramDziałańnaRzeczOsóbNiepełnosprawnych
(TeWorldProgrammeofActionConcerningDisabledPersons)orazStandar-
doweZasadyWyrównywaniaSzansOsóbNiepełnosprawnych(TeStandard
RulesontheEqualizationofOpportunitiesforPersonswithDisabilities)trak-
tująniepełnosprawnośćjakoproblemogólnyiniezawężajązjawiskadokon-
kretnejosoby30.
27
I.Chrzanowska,op.cit.,s.25.
28
29
A.Olechowska,op.cit.,s.69-70.
Ibidem,s.70.
30
TeWorldProgrammeofActionConcerningDisabledPersonsopracowano
w1982roku.Wśródjegogłównychcelówznalazłysię:działaniaprewencyjneiochrona
osóbzniepełnosprawnościami,wspieraniepełnegoichudziałuwżyciuspołecznymoraz
skutecznarehabilitacjaiwyrównywanieszans.ZgromadzenieOgólneNarodówZjedno-
czonychprzyjęłow1993rokuStandardoweZasadyWyrównywaniaSzansOsóbNiepeł-
nosprawnych(TeStandardRulesontheEqualizationofOpportunitiesforPersonswith
Disabilities).Zob.http://www.unic.un.org.pl/niepelnosprawnosc/program.php(dostęp
28.04.2018).
