Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
waniabadaczazuwaginafakt,iżtowłaśnienajegołamachpierwszyzprzywo-
łanychnurtówumysłowychwielokrotniedochodziłdogłosu.
Naogromnąwartośćmateriałówźródłowychzawartychwprasieperiodycz-
nejwskazywałteżnapoczątkuXXw.WacławCiechowski.Pisałprzytymzpeł-
nymprzekonaniem,że:
Jeżeliliteraturajestzwierciadłem,wktórymnietylkoodbijasię,aleiutrwalażycienarodu,
społeczeństwa,wdanejepoce,jegopoglądy,dążenia,pragnienia,zapatrywanianapotrzeby
iobowiązki,toprasaperiodycznajesttymsamymwstopniuwyższym
9.
Ciechowski,charakteryzującczasopiśmiennictwopolskienaLitwiewlatach
1760-1864,niecowięcejmiejscapoświęciłnDziennikowiWileńskiemu”zobydwu
okresówistnienia.Jegozdaniemnrok1805jestepokowymwhistoriiczasopism
polskichnaLitwie”
10,właśniezuwaginato,iżwówczas(tj.odkwietnia)zaczyna
byćwydawanytenuniwersyteckiperiodyk.Natomiastodrodzeniesięprasywileń-
skiejdatujeod1styczniaroku1815,kiedynDziennikWileński”poośmioletniej
przerwiepowracanaczasopiśmienniczyrynek
11.Badaczzaprezentowałteżskró-
towosylwetkikolejnychredaktorówidokonałpobieżnegoomówieniazawartości
pisma,zeszczególnymuwzględnieniemnumerówzroku1815.
KrótkąwzmiankęnatematnDziennikaWileńskiego”zlat1805-1806oraz
1815-1830zamieścił(niestroniącoddośćpowierzchownejkrytyki)wswoim
przeglądzieczasopiśmiennictwapolskiegoXIXw.JanKucharzewski.Wewspo-
mnianymopracowaniuczytamymiędzyinnymi:
Głównym[ś]zadaniempismabyłorozpowszechnianieipopularyzowaniewiedzy.Był
nDziennik”pismemsztywnym,małoruchliwym;rozprawywnimumieszczanebyłydługie;
osprawachbieżących,olokalnych,zwyjątkiemuniwersytetu,dawałwiadomościmało.[ś]
Wostatnichkilkulatachistnieniapismostraciłowielezeswejwartości;odbiłsięinanim
upadekpowszechny,jakiemuulegaczasopiśmiennictwowileńskiepolatach1823-1824
12.
JanTrzynadlowskizkolei,nałamachnPracPolonistycznych”zroku1950,
podkreślając,iżnbadanieczasopiśmiennictwajestkoniecznymwarunkiemdo-
kładniejszegopoznanialiteratury”
13,stwierdzajednocześnie:
9W.Ciechowski,CzasopismapolskienaLitwie[1760-1864],nKwartalnikLitewski”1910,
R.I,t.2,s.39.
10Tamże,s.43.
11Tamże,s.52.
12J.Kucharzewski,CzasopiśmiennictwopolskiewiekuXIXwKrólestwie,naLitwieiRusi
oraznaemigracji.Zarysbibliograficzno-historyczny,Warszawa1911,s.11-13.Opinietesąmocno
dyskusyjnechoćbydlatego,żetowłaśniewostatnichpięciulatachpublikowanianDziennika”
(1826-1830)wzwiązkuzdużąilościąnadsyłanychmateriałówzacząłbyćwydawanyażwpięciu
równoległychseriachibyłpodówczasjedynymukazującymsięnaLitwieperiodykiemnaukowo-
literackim.
13J.Trzynadlowski,Wsprawieczasopiśmiennictwapolskiegodor.1840(Notatkainforma-
cyjna),nPracePolonistyczne”1950,ser.VIII,s.137.
9
