Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Próbyprzywróceniapisarzydwudziestolecia…
37
liczbafunkcjonującychpo1945rokuoficynprywatnychwynosiłaaż26422.Naryn-
kuprzetrwałydopoczątkulat50.(wparuprzypadkachdłużej),ndostarczającoko-
ło1/3tytułówi1/2egzemplarzywszystkichksiążek,agłównieliteraturydladzie-
ciimłodzieżyorazliteraturypięknejdladorosłych”23.DodatkowoMariaOstasz
uznała,żewlatach194611947opublikowanookołotysiącaksiążekdladzieci
imłodzieży,jednakjejzdaniem,byłytogłównietekstynomiernejwartości”24.To
błędnestanowisko,gdyżnieulegawątpliwości,żewszyscywspomnianitwórcy
bylipopularniiwzbudzalizainteresowaniewśródczytelników,aichksiążkiod-
znaczałysięwysokimiwaloramiartystycznymi.Pozatymnawybranychprzykła-
dachwidaćwyraźnie,żewznowieniaksiążekautorówprzedwojennychniebyły
jednostkowymiinicjatywami.Literackaświadomośćpowojennychwydawcówpo-
zwoliłanapowrótnaryneksporejliczbywartościowychtytułów.Drugapołowa
lat40.byłajednakostatnimokresem,wktórymwskazaneutworypojawiałysię
narynkuwydawniczymnawiększąskalę,zaspokajającspołecznezapotrzebowa-
nie.SytuacjatazmieniałasięprzezcałeczterdziestopięcioleciePolskiLudowej,
podczasktóregowładzaskuteczniezacierałapamięćowieluwybitnychdziełach
zokresumiędzywojennego.Niestety,dziśksiążkiteniestanowiąjużwartościdla
dzieciimłodzieży,aważnenazwiskanieistniejąwświadomościspołeczeństwa.
Trzebanakońcudodać,żepolitykawładzpeerelowskichdoprowadziłanietyl-
kodozrujnowaniaprywatnychmajątkówwieluedytorów,aleconajistotniejsze,do
zniszczeniapamięcionajważniejszychinajpiękniejszychutworachzokresumiędzy-
wojennego,którejużnigdyniezajmąnależnegomiejscawsercachczytelników25.
garnięPowszechnąOthnielSeidena.Pierwszeczterywarszawskieoficynyzaliczanesądowydaw-
nictwmającychsporedokonanianapoluwydawniczymiksięgarskimdrugiejpołowyXIXwieku
ipierwszejpołowyXXwieku.Drugągrupęwydawcówprywatnychstanowiliksięgarze,którzyza-
częlidziałaćpodrugiejwojnieświatowej.Wartowśródnichwymienićnazwiskadziśniestetyrzad-
koprzywoływane,takie,jaknp.WładysławBąk(zKrakowa),StanisławCukrowski,JanGalster
(zWarszawy),T[adeusz?]Gieszczykiewicz,ArturGustowski(zPoznania),JózefKawaler(zSza-
motuł),M.Kowalski(zKatowic),M.Kot(zKrakowa),AlfredKrzycki(zeŻnina),EugeniuszKu-
than(zWarszawy)czyTymoteuszW.Nalepa(zKatowic).Możnawtymmiejscutakżewskazaćna
KrakowskieTowarzystwoWydawnicze,oficynęnWiedza1Zawód1Kultura”TadeuszaZapióry
(zKrakowa),firmęnAwir”(zKatowic),nEzop”(zCzęstochowy)inLamus”(zLublina),Wydawnic-
twoKobiecenMójDom”(zTarnowa),nPrzełom”(zKrakowa),nPoligrafkę”IgnacegoPłażewskiego
(zŁodzi),OficynęKsięgarską(zWarszawy),WydawnictwoBajekiBaśni(zKrakowa),aleteż
InstytutKartograficznyiWydawniczynGlob”JanaChodorowicza(zKrakowa).Trzeciąkategorią
edytorówbylitzw.nprzygodniwydawcy”,doktórychbadaczzakwalifikował:F.J.Gajewskiego
(zZakopanego),ZygmuntaHofmokla-Ostrowskiego,T.Radlińskiego,J.Śledziewskiego(zWarsza-
wy).Bylitowydawcypublikującynajczęściejwłasnymsumptem.Zob.ibidem,s.20130.
22J.Kostecki:Ruchwydawniczynaziemiachpolskich.W:Instytucje1publiczność1sytua-
cjekultury.Studiazhistoriiczytelnictwa.Red.J.Kostecki.T.4.Warszawa1992,s.161.
23Ibidem,s.161.
24M.Ostasz:Obliczepowojennejkrytyki…,s.46.
25Zob.też:K.Heska-Kwaśniewicz:Powrótksiążekzakazanych…W:Literaturadladzieci
imłodzieży…
