Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Literaturaobozowawjejfunkcji‘oralhistory’apropagandaPRL
zachowania”.Kulturawięcwedletejdefinicjiorganizujezachowanierozumia-
nejakowykonywaneczynności45.
WedługSchmidtawytwarzamyporządek,któregowgeneralnymszumie
środowiskaniema(Orderfromnoice).Takiepodejścieimplikujezdefiniowanie
kulturyjako„programutematyzacjimodelurzeczywistościdanegospołeczeń-
stwa”46.Sterujeonatworzeniemsięmanifestacjikulturowychijednocześnie
obserwujejeiocenia.Zachowaniemsocjalnymjestkażdezachowanienabazie
danegomodelurzeczywistości47.Generalnie—jakstwierdzaFleischer—defi-
niującychkonstruktywistyczniekulturęmusiobowiązywaćhipoteza,że„każde
społeczeństwomoże,zewzględówzachowaniatożsamości,tolerowaćtylko
takiezastosowaniaprogramu,którezpunktuwidzeniauczestnikówsąkompa-
tybilnezfilaramimodelurzeczywistości,przyczymnastępujeocenakompaty-
bilności(budzącazwyklekontrowersje)”48.Normyiwartościbyłybywtejde-
finicjiczęściamiwzmiankowanychIfilarów’warunkującymidziałaniewra-
machdanegomodelurzeczywistości.
Teoriakultury,októrejpiszeFleischer,niedotyczyrzeczywistościwsen-
siefizyczno-biologicznym,leczjejmanifestacjiwsensiesymbolicznym,tak
zwanegofenomenudrugiejrzeczywistości.Konstruujeonawypowiedzi
opierwszejrzeczywistości,przyczymnależyprzyjąć,żepozostaje—jak„Ding
ansich”(„rzeczsamawsobie”)Kanta—niepoznawalna49.
Drugarzeczywistośćmacharakterznakowy,kontynuujeFleischer,przyj-
mująckoncepcjęznakuPierce’a50.Zjawiskakulturowesprowadzanesądozna-
kówiprocesówznakowychjakodoelementówbazowych.Drugarzeczywistość
45SchmidtSiegfriedJ.wpracy:Medien,Kultur:Medienkultur.EinkonstruktivistischesGespräc-
hsangebot(s.427),[w:]KognitionundGesellschaft.DerDiskursdesradikalenKonstruktivismus2,
Frankfurt/M,1992.Cyt.za:FleischerMichael:Podstawy…,op.cit.
46SchmidtSiegfriedJ.:Medien,Kultur…,s.435.Cytza:FleischerMichael:Podstawy…,op.cit.
47Ibidem.
48Ibidem.
49FleischerMichael:Podstawykonstruktywistycznejisystemowejteoriikultury,[w:]Habrajska
Grażyna(red.):Językwkomunikacji,tom1,Łódź2001,s.83-104.
50PojęcieznakuzdefiniowałporazpierwszyFerdynanddeSaussure(1916),ojciecdyscypli-
nyzwanejsemiologią(semiotyką),tj.naukąoznakach,będącączęściąlingwistyki.Znakwedług
deSaussure’askładasięztego,cojestoznaczające,itego,cooznaczane,przyczympojęcieto
odnosisiędo„klasy”wujęciulogicznym.Łączyjetermin„pojęcie”,tzn.pojęciowemyślenie.
W1938rokuamerykańskifilozofisemiologCharlesMorrisodnalazłwpojęciuznakuanalogiedo
„atomu”jakopierwotnej,niepodzielnejcząstki.Piercerozróżniamiędzymaterialnymiwłaściwo-
ściamiznakuokreślanymijakosignansibezpośredniointerpretującymgosignatum.Znakiwyka-
zujątrzyróżnejakościprzedstawienia,polegającenatrzechróżnychrelacjachmiedzysignans
asugnatum.StądteżPiercewyróżniatrzytypyznaków:
Ikona—odzwierciedlarzeczywistepodobieństwomiędzysignansasignatum,naprzykład
międzyobrazemzwierzęciaanamalowanymzwierzęciem.
Indeks—oddziałujewpierwszymrzędziejakorzeczywistarównoległośćzdarzeńikojarze-
niezależności,np.dymtoogień.Zobecnościdymumożnawnioskowaćoogniu.Podobniemasię
sprawazsymptomamichorobowymi.
Symbol—oddziałujepoprzezzwyczajowoprzyjętązależnośćmiędzysignansisignatum.Za-
leżnośćtajestregułą.Zależyonaodkonwencji.Najejpodstawieznakjestinterpretowany.
24
