Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
LIDIATANUSZEWSKA:Odbiórreportażuliterackiegoł
19
kiksiążki,LjubicyRosić
4.Możetoteżświadczyotym,żenaszespołeczeństwo
jeszczenieczujesięnatylewolne,bypisaćofaktach.
Społeczeństwomacedońskiezpewnościąniebyłowolne,kiedyukazałysię
tłumaczeniaImperiumKapuścińskiegoiGottlanduSzczygła.Imperiumwydano
jesienią2014rokuwmomenciewybuchuantyrządowychdemonstracjiwMacedonii.
Wlistopadziezaczęłysięprotestystudenckie,którepotemprzeszływtzw.rewolucję
kolorową.Gottlandukazałsiędwalatapóźniej,wczasie,gdyrewolucjataosiągnęła
apogeum.Nawiązujędotamtychrealiówdlatego,żeobadzieła,októrychmowa,
przedewszystkimodzwierciadlająświatwspółczesnyzproblemamibliskimi
każdemuczłowiekowiopresjonowanemu,aspołeczeństwomacedońskieprzeży-
wałowówczaskryzysdemokracji(nadalgowprawdzieprzeżywa,alewtedy
przybrałonnajwiększerozmiary).Ludzieodbieraliwięcteksiążkijakopociechę,
żeniesąsami,jakopewiendowód,żeichwalkajestsprawiedliwa,boto,co
zostałoopisanewImperiumiGottlandzie,byłobardzopodobnedotego,coprzy-
darzyłosięimwMacedonii.Czytelnicylubiąutożsamiaćsięzutworem-szcze-
gólniewtedy,gdywliteraturzeodnajdąpodobieństwodoswoichwłasnychlo-
sów.Wtymkonkretnymprzypadku,dziękidwómtekstomreportaży,moglizdać
sobiesprawę,żedotychczasżyliwdyktaturze,którąinnymjużudałosięobalić.
MieszkańcyMacedoniiodbieralitreśćImperiumjakoporównywalnązcodzienny-
mipolitycznymizdarzeniamiwichwłasnymkraju.Kapuścińskipisałoprzebudowie
stolicywcelupodkreślaniatriumfu,potęgi,monumentalizmu,mocarstwowości,siły,
powagi,masywności,niemożnościpodboju,cobyłożyczeniemwładcy.Reporter
wspomniałtakże,żen[w]szelcydyktatorzy,niezależnieodepokiikraju,mająjedną
wspólnącechę:wszystkowiedzą,nawszystkimsięznają”
5.WtychsłowachMace-
dończycyrozpoznawaliswojegopremieraNikołęGruewskiego.Właśniekończyłsię
stworzonyprzezniegoprojektnSkopje2014”,zakładającyprzebudowęstolicyMa-
cedonii.PrzyrealizacjitegoprzedsięwzięciaGruewskinieuwzględniałradfachow-
ców:architektów,geologów,artystów,historykówsztuki-onsam,władca,wszystko
najlepiejwiedział.Dyktatormacedoński,wśródwieluinnychrzeczy,znałsiębowiem
takżenaarchitekturze.Najogólniejmożnastwierdzić,żeprojektprzebudowania
stolicypodporządkowanowizjiużycialicznychstylówarchitektonicznych,m.in.
quasi-antycznegoineoklasycystycznego,nietypowychdlategoregionu.Doskonałym
ichprzykłademsązamaszystefasadyipomnikiwsamymcentrummiasta,znane
ludziomnacałymświecie,którzynazwaliSkopjepoprzebudowiestolicąkiczu
6.
4RosićprzytoczyłatęanegdotęwczasiekonferencjinKapuściński-rzeczywistość,fikcjailegen-
da”,zorganizowanej28października2017rokuwBelgradzieprzezWydziałFilologicznymiejscowe-
gouniwersytetu,wewspółpracyzbelgradzkąAmbasadąRP.
5R.Kapuściński,Imperium,Warszawa:Agora,2008,s.80.
6Zob.więcejnatentemat:L.Tanuszewska,Zaprojektowanatożsamość„Nowomacedończyków”,
w:TożsamośćSłowianzachodnichipołudniowychwświetleXX-wiecznychdyskusjiipolemik,t.1:
