Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zamiaswsępu…
11
Dziękiniespodziewanemuuderzeniuwojskpolskichnatyłyzgroma-
dzonychpodWarszawąsiłzbrojnychArmiiCzerwonej,bitwanadWisłą
(tzw.BitwaWarszawska)zakończyłasiępolskimzwycięstwem.Ichoć
Rzeczypospolitejnieudałosięzrealizowaćkoncepcjiwielkiejwschodnio-
europejskiejfederacji,tosukcesmilitarnypodWarszawą,potwierdzony
wbataliachpodZamościem(tzw.bitwapodKomarowem)1inadNiemnem2,
ocaliłnietylkoPolskę,aletakżejejpołudniowychizachodnichsąsiadów
przedspodziewanąbolszewickąinwazją3.
Wkontekściehistorycznejwagiopisywanychwydarzeńwartozadać
pytanieoobecnośćwpolskiejhistoriografiipozycji,któreukazywałyby
znaczenieŁodzi,jakoważnegoośrodkamiejskiego,administracyjnego,
komunikacyjnegoiwojskowego;działaniałódzkiegosamorządu,atakże
1Bitwastoczona31VIII1920r.przezpolską1.DywizjęJazdyzsowiecką1.ArmiąKonną.
Starcieto-zwycięskiedlawojskRzeczypospolitej-byłonajwiększąbitwąkonnąwwojnie
polsko-sowieckiej,azarazemostatniąwhistoriiwojen.Bataliastanowiławażnymoment
wwalkachnatzw.południowymfroncie,przypieczętowująctriumfPolakówwBitwieWar-
szawskiej.
2Bitwastoczonawdniach20-26września(niekiedyhistorycyprzesuwajądatękońcową
na28września)1920r.przeznacierającewojskapolskiezusiłującązahamowaćichpochód
poBitwieWarszawskiejArmiąCzerwoną.Whistoriografiiprzyjmujesię,żebataliataprzy-
pieczętowałasukcesstronypolskiejizwrotwwojniepolsko-sowieckiej,zapoczątkowanyklę-
skąbolszewikównadWisłą.OdklęskinadNiemnemwalkazwycofującąsięArmiąCzerwona
zmieniłasięwłaściwiewpościgzauchodzącymnawschódnieprzyjacielem.
3Owojniepolsko-sowieckiej,kształtowaniupolskiejgranicywschodniejiprogramiefe-
deracyjnympatrzm.in.:E.Charaszkiewicz,PrzebudowawschoduEuropy.Fragmentyfaktów
zlat1917-21,ΠNiepodległość”[Londyn]1974,t.9,s.250-252;N.Davies,Orzełbiały,czer-
wonagwiazda.Wojnapolsko-bolszewicka1919-1920,Kraków2006;A.Deruga,Ofederalizmie
wpolitycewschodniejobozubelwederskiego,ΠPrzeglądHistoryczny”1964,t.55,z.2,s.317-
330;A.Garlicki,Politykawschodniaobozubelwederskiego,ΠPrzeglądHistoryczny”1978,z.3,
s.459-462;K.Grünberg,Polskiekoncepcjefederalistyczne1864-1918,Warszawa1971,passim;
A.Juzwenko,PolskaaΠbiała”Rosja(odlistopada1918dokwietnia1920),Wrocław1973;J.Le-
wandowski,Federalizm.LitwaiBiałoruśwpolityceobozubelwederskiego,XI1918-IV1920,
Warszawa1962;tenże,Imperializmsłabości.Kształtowaniesiękoncepcjipolitykiwschodniej
piłsudczyków1921-1926,Warszawa1967;B.Miedziński,PolitykawschodniaPiłsudskiego,
ΠZeszytyHistoryczne”[Paryż]1975,z.31,s.3-45;A.Nowak,Jakrozbićrosyjskieimperium,
Warszawa1995,s.255-268;tenże,PolitykawschodniaJózefaPiłsudskiego(1918-1921).Kon-
cepcjairealizacja,ΠZeszytyHistoryczne”[Paryż]1994,z.107,s.3-22;tenże,PolskaitrzyRosje.
StudiumpolitykiwschodniejJózefaPiłsudskiego(dokwietnia1920roku),Kraków2001;J.Sie-
radzki,BiałowieżaiMikaszewicze,Warszawa1959;A.Skrzypek,Zgenezytraktaturyskiego
(1920-1921),ΠZDziejówStosunkówPolsko-RadzieckichiRozwojuWspólnotyPaństwSocjali-
stycznych”1978,t.18,s.121-152;M.Śliwa,PolskamyślpolitycznawIpołowieXXwieku,Wro-
cław1993,s.79-83;P
.Waingertner,ΠCzerwonaRosja”woczachJózefaPiłsudskiego.Zpolskich
interpretacjirosyjskiegokomunizmu,ΠZeszytyHistoryczne”[Paryż]2005,z.154,s.209-218
(zob.też:M.Broda,J.Kurczak,P
.Waingertner,KomunizmwRosjiijegopolskieinterpretacje,
Łódź2006,s.103-109);K.Zernack,PolskaiRosja,Warszawa2000,s.504-510.
