Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sięwnimdziewięciupierwszychsukiennikówprzybyłychzGrün-
bergu(ZielonejGóry),jednakzasiedlanie184działeknowejosady
przebiegałowolno;.Wychodzącnaprzeciwoczekiwaniomsukienni-
ków,Rembielińskizleciłprzebudowanienafolusznieczynnegojuż
młynazwanegoGrobelny,stojącegowmiejscu,gdziedzisiajul.No-
womiejskaprzecinadolinęrzekiŁódki9.ZadaniategopodjąłsięJa-
kubPeters,przybyłyzElblągabudowniczyimechanik10.Zbudowano
śluzęoczterechstawidłach,kanałydoprowadzająceiodprowadza-
jącewodę,obwałowanostaw.Foluszbyłurządzeniemniezbędnym
wprodukcjisukna.Napędzanekołemwodnymstępory(drewniane
młoty)uderzaływielokroćwtkaninęwełnianąprzeciąganąpodnimi
wstępie(korycie)ipolewanągorącąwodą,częstozdodatkiemalka-
liów.Wwynikutegoprocesutkaninaspilśniałasię,czylizamieniała
wsukno.Dostępnośćbliskopołożonegofoluszabyłabardzoważnym
czynnikiemprzyciągającymsukiennikówdoosiedlaniasięwjegopo-
bliżu.Łódzkifoluszniespełniłjednakpokładanychwnimnadziei.
Powodemmogłabyćnieodpowiedniajakośćwodylubniedostateczne
umiejętnościfolusznika.Dzierżawionyprzezróżnychprzedsiębiorców
łódzkifoluszbyłczynnydolatczterdziestychXIXw.Niepowodze-
niemzakończyłasiętakżepróbauruchomieniafarbiarniwełny.Jejbu-
dowęrozpocząłw1823r.KarolGotliebSaenger,rzutkiprzedsiębiorca
zChodzieży.PrzybyłdoŁodzizeZgierza,gdziesprzedałzbudowaną
przezsiebiefarbiarnięjeszczeprzedjejuruchomieniem11.Ówczesne
8M.Koter,GenezaukładuprzestrzennegoŁodziprzemysłowej,Warszawa
1969,s.65-67;M.Czochański,G.Kowalski,GeodezjawpoczątkachKró-
lestwaPolskiego.Budowazbiorówinformacjiprzestrzennejnaprzykładzie
wybranychmiastokręgułódzkiego,Łódź2015,s.271-288.
9Materiałydohistoriimiast,przemysłuiklasyrobotniczejwokręgułódzkim,
red.N.Gąsiorowska,t.3,Źródładohistoriiprzemysłuwłókienniczegookręgu
łódzkiegowXIXw.,oprac.M.Bandurka,M.Kołodziejczak,J.Trela,War-
szawa1966,s.35-36.
10
K.Stefański,Ludzie,którzyzbudowaliŁódź.Leksykonarchitektówibudow-
niczychmiasta,Łódź2009,s.140.
11K.P.Woźniak,RajmundRembieliński-wizjonerimenedżerŁodziprzemy-
słowej.Raportyzlat1824-1830,Łódź2016,s.95,przyp.16.
24
KrzysztofPawełWoźniak
tf
ł
i
